Nederlands proza

BOEKEN NR. 5, MAART 2016

Alecia Gescinska: Een soort van liefde

door Tom Rummens

 Wat is liefde? Welk soort liefde? De liefde van een man voor een vrouw? Of van een dochter voor haar vader? De liefde tussen een bejaard koppel dat lief en leed decennialang deelde, of toch tenminste deed alsof? De liefde tussen een professor en zijn knappe studente? Kalverliefde, broederliefde? Allesverterende of berekende liefde? In Een soort van liefde, de debuutroman van de Pools-Belgische filosofe Alicja Gescinska, ontpopt de liefde zich alweer als een veelkoppig, onvatbaar, onuitputtelijk literair thema. Ja, dit is de zoveelste roman waarin de liefde centraal staat. Maar nee, dat maakt Een soort van liefde nog niet een boek waaraan je zomaar voorbij zou kunnen gaan. Daarvoor raakt deze roman te overtuigend aan iets wat feitelijk onbevattelijk is. Een soort van liefde is een sublieme ode aan de liefde, waarin pijn, plezier, weemoed en lichtvoetigheid een steeds intensere tango dansen met elkaar.  
Alicia Gescinska werd geboren in Warshau en vluchtte met haar ouders naar België in 1988, toen ze zeven was. Ze ontpopte zich tot toonaangevend filosofe en oogstte veel lof met haar boek De verovering van de vrijheid, waarin ze onderzoekt hoezeer de begrippen vrijheid en betrokkenheid met elkaar vervlochten zijn: pas wanneer je als mens betrokkenheid toont en liefde kan geven, kan je ook daadwerkelijk vrij zijn. Vrijheid is dus niet iets vrijblijvends, ze moet veroverd worden en vereist bijgevolg een onophoudelijk engagement.
 
In Een soort van liefde voert Gescinska in zekere zin een gelijkaardig onderzoek, deze keer dus naar de grondvoorwaarden van de liefde. Het leidmotief voor de roman haalt ze bij de Amerikaanse oermoeder van het modernisme, Emily Dickinson, en luidt ‘liefde is als het leven - louter langer’. Klinkt goed en mooi, maar kan dit wel? Is de liefde een kracht die werkelijk sterker is dan het leven? Leeft echte liefde door als de geliefde niet meer leeft? En is dat dan een voorwaarde om over echte liefde te kunnen spreken?
 
Het zijn vragen die in Een soort van liefde veelvuldig en hardnekkig opduiken. Minder filosofisch dan het misschien lijkt, overigens, want het is wel degelijk een roman met een verhaal. Hoofdpersonage daarin is Elisabeth, die het appartement van haar overleden vader leegmaakt. Het lijkt aanvankelijk een makkelijk te klaren klus, want de liefde tussen haar en haar vader leek niet bepaald groot te zijn. Maar een ongeopende brief, gericht aan haar vader, verandert alles. Elisabeth ontdekt de affaire tussen haar vader, een gerenommeerd professor, en zijn veertig jaar jongere, Vlaamse studente Anna. Hij kon het dus toch, liefhebben, en hoe.
 
De liefde van de professor voor zijn studente is mateloos en ultiem - het is een liefde die zijn dochter niet gekend heeft, maar misschien wel heeft gemist. De affaire die ze hadden was heftig, destructief bijna. Met het openen van de brief ontpopt zich voor Elisabeth een waar spiegelpaleis aan emoties en mogelijkheden. Het plaatst ook Elisabeths leven, retrospectief dan weliswaar, in een geheel ander daglicht. Gescinska omzeilt de talloze clichés van het liefdesthema moeiteloos en brengt ons naar een hoogvlakte vol weidse inzichten. Ze doet dat in een taal die filosofisch en poëtisch is maar tegelijk ook bevattelijk blijft. Het maakt van Een soort van liefde een roman om te koesteren, en bovendien een leeservaring die nog een hele tijd blijft spoken in je hoofd. Net als dat ene, mateloos intrigerende citaat: ‘liefde is als het leven - louter langer’.

Amsterdam : De Bezige Bij 2016, 236 p. ISBN 9789023496588

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri