Vertaald proza

BOEKEN NR. 5, MAART 2016

David Saffier: 28 dagen

door Sigrid Jacobs

‘Wat voor mens wil je zijn?’ Die existentiële vraag loodst je als leidmotief doorheen David Safiers nieuwste roman,28 dagen, in Duitsland een bestseller en nu ook naar het Nederlands vertaald. Het is een vraag die iedereen zich wel eens stelt, maar die tegen de achtergrond van dit boek veel luider klinkt. Safier, bekend als succesvol auteur van vooral humoristische en satirische romans en televisieseries, keert met dit boek terug naar 1942-‘43, naar het moment waarop het Joodse getto in Warschau door de nazi’s wordt ontruimd. Een verhaal dat hij al heel lang wilde schrijven, zo blijkt uit het interview dat achteraan de roman is bijgevoegd.
 
Mira, het hoofdpersonage van deze roman, is een zestienjarig meisje van Joodse afkomst dat met haar moeder en zusje in het getto woont. Ze smokkelt levensmiddelen het getto binnen om haar gezin te kunnen onderhouden. Ze vindt het vreselijk hoe de Joden in het getto moeten overleven, maar is ervan overtuigd dat haat nooit een antwoord mag zijn op haat. Op een dag starten de nazi’s echter met het deporteren van de Joden. Wie zich niet vrijwillig aanmeldt, wordt vermoord. Omdat de verhalen al gauw de ronde doen dat de ‘sterke’ Joden door de nazi’s in werkkampen als slaven worden uitgebuit en de ‘zwakken’ onmiddellijk worden vergast, proberen veel Joden zich in het getto te verstoppen. Zo aanvankelijk ook Mira en haar gezin, tot tijdens een van de klopjachten op achtergebleven Joden SS’ers Mira’s zusje en moeder neerschieten. Van dan af verandert Mira’s leven helemaal. Verblind door haat sluit ze zich aan bij het Joodse verzet, waar ze tijdens haar eerste actie meteen een Duitser doodt. Hoewel ze nadien maar moeilijk met zichzelf kan leven – is zij nu net zo slecht als de nazi’s zelf? –, merkt ze dat ook doden slechts een kwestie van gewenning is. Ze heeft geen andere keuze, vertelt ze zichzelf, als ze wil leven, als ze wil dat haar moeder en zusje in haar voortleven. Na 28 dagen, zo lang heeft het verzet weerstand kunnen bieden tegen de nazi’s, slagen Mira en een tiental andere verzetsleden erin het getto te ontvluchten. De honderden anderen zijn in het getto door de nazi’s neergeschoten of verbrand.
 
De grootste kracht van Safiers boek is de versmelting van feit en fictie. De roman is grotendeels gebaseerd op historische feiten en figuren (onder meer Janus Korczak) en is het resultaat van jarenlang bronnenonderzoek. Die historische achtergrond vermengt Safier met het verhaal van de fictieve Mira, die hem de vrijheid geeft om binnen een waargebeurde context een eigen verhaal te vertellen. Het resultaat is een verhaal waarin feit en fictie elkaar niet in de weg staan, maar elkaar aanvullen en versterken.
 
28 dagen is een aangrijpende reflectie over schuld en onschuld (treft jou schuld als je iemand vermoordt die slecht doet?), over de relatie tussen slachtoffer en dader (ben je niet ook slachtoffer als je als Duitser door de nazi’s verplicht wordt om mee te draaien in hun machine?) en de menselijke overlevingsdrang die soms sterker lijkt dan de mens zelf. Safier heeft dit verhaal in een taal gegoten die verrassend simpel is. Dat maakt het boek erg toegankelijk (de roman verscheen in Duitsland niet zonder reden ook als jeugdboek), maar zorgt tegelijk voor een spreidstand tussen een inhoud die complex is en een vorm die te nadrukkelijk eenvoudig wil zijn.

‘Wat voor mens wil je zijn?’ Aan het einde van de roman beantwoordt Mira de vraag zelf: ‘op deze open plek in het bos, in het warme licht van de zon, wist ik wat voor mens ik de rest van mijn leven wilde zijn: een mens die leeft!’
 
Amsterdam : Cargo 2016, 379 p. Vert. van: 28 Tage lang door Anne Marie Koper. ISBN 9789023497332  

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri