Nederlands proza

BOEKEN NR. 5, MEI 2017

Kees ’t Hart: Wederzijds

door Jo Vanderwegen

Een echtpaar woont in een rommelige buurt in de grote stad en heeft dan ook te maken met de gevolgen die zo’n locatie met zich meebrengen: vandalisme, onopgeloste brandjes, geluidsoverlast: dat is het uitgangspunt van Kees ’t Hart nieuwste roman Wederzijds. De niet nader genoemde stad is ongetwijfeld Den Haag, tevens de thuisstad van de auteur. Wanneer de hoofdpersoon - net als zijn echtgenote werkzaam in een school - tracht de graffiti op het kabelkastje voor zijn huis te verwijderen, wordt hij aangesproken door een keurige heer, die hem een oplossing voor de overlast biedt. De organisatie Wederzijds wil helpen, aldus de onbekende. Langzaamaan raken de echtelieden verstrikt in het web dat Wederzijds blijkt te zijn, evenwel zonder precies te weten met wie ze te maken hebben. Voor de hulp (ze treffen al snel geen graffiti meer in de buurt aan) wordt natuurlijk een wederdienst verwacht. Dat kan gaan van het afleveren van een geluidsbom in een brievenbus, tot het loslaten van een roofvogel bij een duivenmelker (wonende in de Haagse Vogelbuurt!). Hoe strakker het web zich rond de hoofdfiguren spant, hoe liever ze volledig afstand willen nemen van al wat van ver of dichtbij met Wederzijds te maken heeft. Een en ander zal dan ook leiden tot een onverwachte ontknoping.
 
Kees 't Hart bewijst eens te meer dat actualiteit en humor zonder moeite hand in hand kunnen gaan. Waar hij in zijn bekroonde werk Teatro Olimpico (2014) achter de coulissen van een theatervoorstelling dook en de lezer op humoristische wijze liet kijken wat er allemaal kan gebeuren, als een paar Haagse theatermakers naar Italië worden genood om daar een toneelstuk te produceren, kiest 't Hart nu de grootstad met zijn vele sociale cirkels als decor. Evenals in Teatro Olimpico (met zijn misverstanden door foute vertalingen, voor de theatermakers gesloten repetitielokalen en acteurs die onverwacht vervangen worden) zijn in Wederzijds de hoofdfiguren overgeleverd aan het lot: onbekenden die aanbellen blijken alles over het echtpaar te weten, anderen dringen ongevraagd hun leven binnen, codewoorden blijken er geen te zijn: Kees 't Hart beschrijft het allemaal overtuigend en meeslepend. Nergens krijgt de lezer het gevoel dat het absurdisme te ver gaat of ongeloofwaardig wordt; de auteur schuift voortdurend de grenzen van het onmogelijke op. Onwillekeurig flitsen namen als Kafka en Orwell door het hoofd, want ook in Wederzijds immers zijn de protagonisten uiteindelijk overgeleverd aan een alles overrompelend systeem. Tegelijkertijd kan Wederzijds, zoals 't Harts Blauw Curaçao (1996), gezien worden als een psychologische roman: de hoofdpersoon heeft steeds minder grip op de wereld om hem heen, en gaat daar ook nog eens mee akkoord. We zien hoe de beide echtelieden daar mee omgaan, hoe twijfel toeslaat, ook ten overstaan van elkaar.
 
Kees 't Hart schrijft helder, associatief en zeer geestig. De auteur hecht belang aan taal en houdt van woordspelletjes. Wederzijds toont vele kenmerken van een echte ’t Hart, met zijn geestige elementen en het zich niet conformeren aan één genre: het boek heeft iets weg van een detective maar bevat tevens tal van autobiografische kenmerken én is maatschappelijk relevant. Kortom, Wederzijds mag met recht één van de betere recente uitgaven genoemd worden.

Voor al wie zin heeft een zeer geestig, vlot geschreven roman, een boek dat bovendien volop raakvlakken heeft met de actualiteit: aarzel niet! Leesplezier gegarandeerd.

Amsterdam : Querido 2017, 224 p. ISBN 9789021404042. Distributie: L&M Books

deze pagina printen of opslaan