Vertaald proza
BOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2017
Faruk Sehic: Zachtjes stroomt de Una
door Tom Rummens
Wanneer Mustafa Husar, een Bosnische oorlogsveteraan,
jaren na de oorlog een voorstelling bijwoont in een cultuurhuis, wordt hij op
het podium geroepen door een Fakir die hem wil hypnotiseren. Onder hypnose
beleeft Mustafa zijn kindertijd opnieuw. Het was een harmonieuze, idyllische
tijd, met de ongerepte natuur van de Balkan en de zorgeloosheid van een
onbezonnen kinderleven in de hoofdrol. Maar even langzaam als onvermijdelijk
ruimt deze zalige, onbezonnen kindertijd plaats voor de lelijkheid en het
geweld van de Balkanoorlog. Mustafa’s leven wordt steeds radicaler op zijn kop
gezet. Schoonheid ruimt plaats voor gruwel en verval.
In Zachtjes stroomt de Una
schetst Faruk Sehic in de eerste plaats
dat: een stroom van herinneringen. Eerst zijn ze zorgeloos. Dat weerhoudt Sehic
er niet van ze uitvoerig, met gevoel voor detail en poëzie, te beschrijven. De
rivier de Una, de fauna en de flora, en het landschap errond zitten vol leven
en ze vieren het leven op tomeloze wijze. Je denkt aan vakantie en harmonie. De
jonge Mustafa haalt er zijn hart op. Alles is rustig, er is geen vuiltje aan de
lucht.
Maar gaandeweg ruimt al
dat moois plaats voor miserie en bikkelhard geweld. Er verschijnen ruïnes in
beeld, er liggen doden op de oevers van de Una, het gekwetter van de vogels
verstomt onder het oorverdovende geratel van de frontlinies. Exit prettige
jeugd, enter oorlog en verderf.
Zachtjes stroomt de Una vertelt nauwelijks een verhaal. Sehic probeert daar iets
tegenover te stellen dat zich nog het best laat omschrijven als het verslag van
hoe een geheugen zich vormt, en vervormt, naargelang de jaren vorderen en de
gebeurtenissen zich opstapelen. In korte hoofdstukken, die niet chronologisch
zijn, alsof je door een fotoalbum bladert, van voor naar achter en weer terug, om op willekeurig welke bladzijde stil
te blijven staan en te beschrijven wat je ziet. Hij focust daarbij op één
personage. We weten er eigenlijk weinig over. Familie, vrienden of medesoldaten
komen niet of slechts aan de zijlijn aan bod. Wat telt, is het innerlijk van Mustafa Husar, de beelden in zijn hoofd en
hoe dat prachtige landschap verandert in een hel.
Dat
heeft zeker zijn verdiensten. Het is een heldere keuze en Sehic verstaat de
taal van de poëzie en de kunst van het beschrijven. Hij weet de weemoed, de
heimwee, het verlangen naar schoonheid prachtig te verwoorden. Toch mist het
boek een verhaallijn en focus. De Unia stroomt niet alleen zachtjes, hij mist
ook oevers. Sehic verliest zich regelmatig in zijn beschrijvingen, en het
gebrek aan verhaallijn of inzet maakt het boek te vrijblijvend.
Faruk Sehic: Zachtjes stroomt de Una, De Geus,
Amsterdam 2017, 269 p. : ill. ISBN 9789044536546.
Vertaling van Knjiga o Uni door Roel Schuyt. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan