Letterkunde

BOEKEN NR. 6, JUNI 2018

Mark Schaevers : Het verdriet staat niet alleen. Een leven in verhalen

door Carl De Strycker

In Hugo Claus. Familiealbum legt de grote Claus-kenner Georges Wildemeersch links tussen het leven van de schrijver en zijn werk. Met Het verdriet staat niet alleen. Een leven in verhalen doet toekomstig biograaf Mark Schaevers het omgekeerde: hij presenteert verhalen en fragmenten uit romans die duidelijk autobiografisch geïnspireerd zijn. De titel verwijst naar Het verdriet van België dat aan de hand van zijn alter ego Louis Seynaeve het gefictionaliseerde levensverhaal van zijn auteur vertelt en duidt erop dat er méér werk ontsproten is aan anekdotes en gebeurtenissen uit Claus’ leven dan enkel dat magnum opus.
 
Dat is uiteraard in eerste instantie een marketingtruc waarbij gegokt wordt op de voyeuristische neigingen van het lezerspubliek, want waarom zou het werk dat met het leven van de auteur verbonden is interessanter zijn dan het niet autobiografische deel van zijn oeuvre? Dat heeft vast te maken met de aandacht die er tien jaar na het overlijden van Claus uitgaat naar voornamelijk zijn persoon – eerder dan naar zijn werk – in de tentoonstellingen in respectievelijk Bozar en het Letterenhuis. 
 
Tegelijk moet gezegd dat dit boek een fijne aanvulling is op de heruitgaven van de grote romans die dit voorjaar verschenen: dankzij Schaevers zijn de minder bekende, maar bijzonder sterke novellen De zwaardvis en Een slaapwandeling opnieuw beschikbaar, of komen verhalen uit De zwarte keizer als ‘Suiker’ (gebaseerd op Claus’ tijd in de suikerbietenindustrie in Noord-Frankrijk) of ‘In de Rue Monsieur le Prince’ (over zijn Parijse tijd in het gezelschap van de Vijftigers en de Cobra-schilders) uit de schaduw van het roman-oeuvre.
 
Wat aardig is aan deze uitgave is dat je de biograaf aan het werk ziet. Na elke tekst van Claus wordt niet alleen de oorspronkelijke publicatieplaats vermeld, maar contextualiseert Schaevers kort het verhaal en onthult hij op welke anekdote het geënt is en welke personages gebaseerd zijn op reële figuren. Daarnaast is het boek fraai geïllustreerd met bijpassend fotomateriaal van mensen die in Claus’ leven een belangrijke rol gespeeld hebben (materiaal uit het familiealbum, portretten van Elly Overzier en Kitty Courbois, een kiekje van de auteur met Corneille…). Duidelijk wordt – al is dat niet zo verrassend en geldt het voor bijna alle schrijvers – dat Claus’ biografie een reservoir is geweest voor zijn literatuur. 
 
Was Claus dan een autobiografisch schrijver?, vraag samensteller zich af in zijn nawoord. Neen, is het antwoord, want de schrijver zelf heeft dat altijd ontkend. Hij wilde meer zijn dan dat. ‘Wil dat zeggen dat we het belang van de autobiografische dimensie van Claus’ geschriften moeten relativeren? Toch niet’, meent Schaevers. Het mooist is natuurlijk om te zien op welke manier de realiteit vervormd wordt tot fictie, op die manier versterkt wordt en dankzij literaire technieken meer betekenis krijgt. Schaevers geeft met zijn korte toelichtingen aanzetten om zo naar de teksten te kijken, de lezer moet, zo lang de biografie er nog niet is, zelf maar oordelen of de fictie de realiteit weet te overstijgen.
 
Mark Schaevers: Het verdriet staat niet alleen. Een leven in verhalen, De Bezige Bij, Amsterdam 2018, 476 p. ISBN 9789403105109. Distributie Standaard Uitgeverij 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri