Poëzie

BOEKEN NR. 6, JUNI 2018

Nachoem M. Wijnberg : Voor jou, van jou

door Dirk De Geest

Nachoem Wijnberg is niet enkel een productief dichter, hij is ook bijzonder populair en dat zowel bij critici als bij het lezerspubliek. Die terechte faam heeft hij te danken aan zijn tegelijk toegankelijke en intrigerende gedichten. Het lijkt alsof het de dichter weinig moeite kost om teksten te schrijven die aanspreken en beklijven. Tegelijk blijken zijn verzen bij herlezing steeds nieuwe betekenissen en ervaringen op te roepen. Met andere woorden, niets is zo eenvoudig of rechtlijnig als het lijkt.  
 
Ook in zijn nieuwe, alweer lijvige bundel Voor jou, van jou laat Wijnberg haast doorlopend dat enorme vakmanschap zien. Veel van zijn verzen lijken op het eerste gezicht verhaaltjes. Ze worden verteld op een aanstekelijke manier door een ‘jij’ in het leven te roepen, die in zichzelf lijkt te praten, maar die tegelijk ook de lezer bij het vers betrekt. De titel van de bundel lijkt overigens die dubbele rol van de ‘jij’ (als oorsprong en als doel) te onderstrepen. Diezelfde dubbelheid spreekt ook uit de anekdotes. Allerlei kleine ervaringen worden opgeroepen, maar het gaat de dichter niet om die realiteit zonder meer. Wat hem fascineert, is wat mensen doen als ze zich iets herinneren, iets verbeelden, dromen, herhalen en vertellen. Die cognitieve processen vormen in feite de kern waarrond de gedichten zich bewegen, zonder dat ze erin slagen dat mysterie afdoende op te lossen.
 
Onderwierp Wijnberg eerder al grote maatschappelijke problemen, zoals de economie en de politiek, aan een dergelijke poëtische analyse, dan is ditmaal de intimiteit aan de beurt. In de gedichten komen onophoudelijk mensen elkaar tegen, observeren ze elkaar, spreken ze elkaar aan. Die ontmoetingen vormen het decor voor allerlei vormen van verwondering. Onder de pen van Wijnberg worden zelfs de meest banale en opvallende gebeurtenissen merkwaardig. Op die manier ontstaat een gevoel van vervreemding, een andere manier om te kijken naar wat ons (onterecht) vertrouwd lijkt.
 
De dichter laat zien hoe de liefde complex is en onverwacht, hoe ouder worden leidt tot een andere kijk op het heden en het verleden, hoe wij zelf in feite permanent ‘anders’ worden en daardoor ook onszelf als een buitenstaander kunnen observeren en analyseren. Die grote thema’s met een duidelijke filosofische inspiratie worden echter op een bijzonder toegankelijke manier aangebracht, via anekdotes en bevindingen die voor iedereen herkenbaar zijn. Van simplificatie is evenwel geen sprake, want de dichter laat veel open en ongezegd, waardoor de lezer blijft doordenken en vooral herlezen.  
 
Ook tekstueel gebeurt er in deze poëzie van alles. Wijnberg weet op een pregnante manier beelden aan te wenden die de werkelijkheid subtiel transformeren. Hij suggereert allerlei causale verbanden zonder die als zodanig te benoemen. Hij werkt met contrasten en parallellen. En bovenal, hij laat in deze bundel veelvuldig zien hoe creatief herhalingen kunnen werken. Gedichten bouwen op elkaar verder, maar dat gebeurt niet in een soort van samenhangende reeks of afdeling. Dezelfde personages, dezelfde vragen en dezelfde gebeurtenissen duiken her en der op, verspreid in de bundel zoals ze dat ook in de tijd zijn.
 
In die zin kan men Voor jou, van jou ook lezen als een soort van caleidoscopische bundel verhalen, waarin losse fragmenten op zoek gaan naar samenhang en coherentie, zoals de bewoners van een enorm flatgebouw dat bijvoorbeeld doen. Op die manier blijft de lezer geboeid, verwonderd en geïntrigeerd lezen. Dit is wat poëzie vermag, gedemonstreerd door een van de belangwekkende dichters van dit ogenblik: voor jou, voor iedereen en na lectuur ook van jou, van iedereen.
 
Nachoem M. Wijnberg Voor jou, van jou, Atlas/Contact, Amsterdam 2017, 97 p. ISBN 9789025451523. Distributie VBK België 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri