Vertaald proza

BOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2018

Juan Gabriel Vásquez : De geliefden van Allerheiligen

door Hugo Van Hoecke

De auteur van deze zeven verhalen is dan wel een volbloed Colombiaan, maar tegelijk iemand die rond de eeuwwisseling, na zijn studies aan de Parijse Sorbonne, een jaartje in België heeft gewoond, met name in de Ardennen, of preciezer nog : in de streek rond Aywaille. Vandaar deze ‘Ardennen-verhalen’. Het is de streek waar alles draait rond het jachtseizoen, in de donkere dagen van herfst en winter, wanneer mensen behalve om te jagen zich terugtrekken in hun huizen van robuuste steen, elk op het eigen eiland. Daar in de luwte spelen zich vaak schokkende drama’s af van splijtende tweespalt, gevoed door een funest onvermogen van mensen die elkaar na staan om de barrières die het samenleven in de weg staan op te ruimen en daardoor de existentiële eenzaamheid die elk van hen in zich meedraagt op te heffen. ‘Er gebeurt zoveel om ons heen waar we eigenlijk nooit bij stilstaan’, vat een bakkersvrouw het filosofisch samen.
 
De meeste of beter gezegd zowat alle verhalen bespelen het thema van vreemdgaan, verlatingsangst, onbegrip, onvermogen, schuld. Ze beschrijven relaties die afbrokkelen, hoe die onstuitbaar eroderen, verpulveren tot enkel puin overblijft. Het is er de auteur niet om te doen dramatische hoogstandjes op te voeren, maar wel om de inwendige gespletenheid te etaleren die een verwoestende impact heeft op de personages. Geen van deze verhalen, je kan ze stuk voor stuk tragedies noemen, eindigt dan ook op een spectaculair voorval; alle beperken ze zich tot het constateren van het echec, alsof de eindconclusie luidt : zo doet eenzaamheid haar werk.
 
Dat ieder mens een eiland is – het onderliggende thema van elk verhaal – wordt het treffendst opgeroepen in het laatste van de zeven verhalen. ‘Het leven op het eiland Grímsey’ is illustratief voor de ontoegankelijkheid van ieders ‘eiland’ en hakt er daarom bij de lezer wellicht nog het meest in. Hoe dierenarts Agatha, alleenstaande moeder van Alma, meisje dat op haar zeventiende omkwam bij de collectieve zelfmoord van de sekte waarin ze was verzeild, eerder toevallig de reisgenoot wordt van Oliveira, een jongeman die de paardenmanege van zijn vader erfde maar daarvan afzag omdat het hem niet interesseerde. Oliveira ‘hoorde nergens thuis en dat was de schuld van zijn vader’. Maar deze reis naar het zuiden die, zo beseft hij onderweg, niet méér was dan ‘een laffe daad van een man die niet in staat was te leven op de plek die hem was toebedeeld’, krijgt door het contact met Agatha een nieuwe betekenis. Agatha lijdt zwaar onder het verlies van haar dochter, gekweld als ze wordt door de vraag : heb ik het wel goed gedaan? is het mijn schuld? En : ‘hoelang moet ik nog in het donker blijven?’ Beider existentiële mislukking brengt hen kortstondig bij elkaar. Het mag helaas niet zijn : de vrouw blijkt niet meer te redden. Wat rest bij Oliveira is wroeging, maar toch ook (anders dan in de overige zes verhalen) een sprankje hoop.
 
Deze homogene verzameling illustraties van menselijk falen, met ‘Grimsey’ als prototype, is bepaald boeiend om lezen, ook al kleurt de ondertoon van donkergrijs tot aardedonker. De auteur toont zich een quasi volleerd meester in het oproepen, doorheen de vlotte dialogen, de schijnbaar onbelangrijke gebeurtenissen, van de noodlotssfeer die zijn personages boven het hoofd hangt. Voeg daarbij zijn vloeiende beheersing van de vertelkunst, en de conclusie kan enkel zijn : absoluut lezenswaard.
 
Juan Gabriel Vásquez: De geliefden van Allerheiligen, Signatuur, Amsterdam 2018, 187 p. ISBN 9789056725662. Vertaling van Los amantes de Todos los Santos door Brigitte Coopmans. Distributie Standaard Uitgeverij 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri