Nederlands proza
BOEKEN NR. 1, JANUARI 2019
Nelleke Zandwijk : Het mooiste verhaal over mijn familie
door Jooris van Hulle
Rond de vraag of en tot op welke hoogte Het mooiste verhaal over mijn familie
een op ware feiten gebaseerde familieroman is, wordt door auteur Nelleke
Zandwijk in de proloog duidelijk verwarring gezaaid:
‘Na deze winter had ik nog steeds geen enkel idee hoe het
zat tussen mij en mijn leven. Daarom spreek ik nooit de hele waarheid. Die
kennen we. Er zijn zoveel waarheden. Meestal pik ik het beste, het mooiste
eruit en dat vertel ik. Zo ben ik. Zo doe ik.’
In een rechtaan rechttoe
vertelstijl, waarbij de onderscheiden episodes associatief aan elkaar worden
verbonden, brengt Zandwijk de relaties in kaart binnen een familie die niet
zomaar kan worden gezien als ‘gewoon’.
De
ik-verteller heeft een tweelingzus, vandaar haar obsessie voor dubbelgangers.
Zelf blijkt de zus het leven te reduceren tot zwaarwichtige existentiële vragen
rond de brilmontuur die ze het best aankoopt, en zich bij het minste geringste
ongemak afvraagt of ze nu direct gaat sterven. Haar man, de zwager van de
ik-verteller, is een Belg die het liefst in oorlogstenue rondloopt en alles wat
naar Nederland en de daar geldende gewoontes radicaal afwijst: ‘Dan zag hij in
ons een brutale klont kaas die zijn leven en dat van zijn zoon verpestte.’ Nu
ja, ook met de zoon loopt een en ander anders dan verwacht: hij slaapt bij zijn
ouders in bed en wil daar geen enkele toegeving rond doen.
Bij monde van haar ik-figuur meandert Zandwijk door de
familieperikelen op een ironische manier, die vaak dicht aanleunt bij het
absurde. Een kerstweekend in de Ardennen: het grootste probleem is de
kamerverdeling, pas dan kan ook worden gepraat over de erfenis, het ieder jaar
weer terugkerende gespreksonderwerp. Al even ‘grandioos’ lijkt het besluit van
de moeder zich na de dood van haar man samen met de klusjesman die ze heeft
leren kennen, terug te trekken op een afgelegen landgoed.
Het lijkt erop dat Nelleke Zandweg nergens binnen de lijnen
heeft willen kleuren van wat voor de hand zou kunnen liggen. Als de ik in de
proloog verklaart dat ze geen idee heeft hoe het zit tussen haar en haar leven,
dan komt dit ook tot uiting in de relatie die ze, zij het voor korte tijd,
heeft met een veteraan, Jack, met post traumatisch stress syndroom. Ergens
blijft na lectuur van deze roman het gevoel hangen dat alles er een beetje ‘over’
is. Misschien is dat wel de reden waarom de ik aan het slot van de roman de
moeder deze bedenking in de mond legt:
‘Ik heb
een heel lieve vriend, maar ik mis je vader nog iedere dag.’ En zo meent de ik
te mogen concluderen: ‘Ik wist wat ik had gehoord. En ik dacht na.’
Nelleke Zandwijk: Het
mooiste verhaal over mijn familie, Querido, Amsterdam 2018, 206 p. ISBN
9789021414508. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan