Vertaald proza
BOEKEN NR. 9, OKTOBER 2019
Mira T. Lee: Het is hier zo mooi
door Len Buggenhout
‘Jie stond vroeger
altijd aan mijn kant, maar nu ziet ze alleen nog maar mijn ziekte’, constateert
Lucia ergens halverwege Het is hier zo
mooi, de debuutroman van de Amerikaanse Mira T. Lee. Die ziekte krijgt
nooit een naam, maar bevindt zich ‘ergens’ op het spectrum tussen schizofrenie
en een bipolaire stoornis. Jie is Lucia’s koosnaam voor Miranda, haar grote zus
die een overdonderende verantwoordelijkheid erft nadat hun moeder sterft (en er
van een vader al lang geen sprake meer is).
Dat een schrijver een verhaal opbouwt rond een geestesziekte,
getuigt van durf en verdient enkel daarom al lof. Maar de ambities van de
auteur reiken verder: ze wil ons niet alleen een inkijk geven in het hoofd van Lucia,
waar onbeheersbare stemmen – in de vorm van twee slangen – het bij momenten
voor het zeggen hebben. Lee wil ons daarnaast laten zien wat de impact van de
ziekte is op de omgeving van Lucia.
Ze slaagt daar met verve in door te schakelen tussen
vertellers doorheen de verschillende hoofdstukken. Zo is er de verhaallijn van Miranda,
die alles in het werk stelt om de controle te bewaren, tot ze haar geliefde volgt
naar zijn thuisland Zwitserland en nadien niet overweg kan met de afstand. We
maken ook kennis met Yonah, de Russische jood met een eethuis in New York, bij
wie Lucia een tijdlang intrekt. En er is de illegaal in de VS verblijvende
Ecuadoriaan Manuel, met wie Lucia een kind krijgt en vervolgens naar
Zuid-Amerika verhuist. Zelfs de hulpverleners in het psychiatrisch ziekenhuis waar
Lucia even verblijft, komen aan bod.
Als lezer zie je hoe ze allen een plichtsbewustzijn met
zich meedragen, zelfs nadat Lucia hen in haar impulsiviteit aan de kant schuift.
Je ziet hen ook worstelen met de situatie, hoe ze elk op hun eigen manier vat
proberen krijgen op Lucia en haar psychische aandoening. Wat dan weer leidt tot
onbegrip en niet te voorkomen pijn. Alle relaties worden op de proef gesteld,
maar de kwetsbaarheid van Lucia blijkt tevens een uitzonderlijk bindmiddel. En
zo krijgt haar ziekte weer meer betekenis, omdat het verhaal niet blijft
focussen op het geneeskundige aspect, maar veel verder reikt, in die mate dat
de ziekte de keuzes en persoonlijkheid van heel wat meer mensen dan enkel de
patiënt beïnvloedt.
Het is onduidelijk waarom het
vertelperspectief wisselt tussen het eerste en tweede deel van het boek.
Dezelfde personages worden ineens vanuit een ander perspectief benadert. Niettemin
is Het is hier zo mooi het lezen zeker
waard, net door de verrijkende meerstemmigheid. En ook al wordt het boek in de
markt gezet als een roman over de band tussen twee zussen – de ene zorgvuldig
en beschermend, de andere innemend en koppig – de empathie spat bij de andere
personages evenzeer van de bladzijden.
Mira T. Lee: Het is hier zo
mooi, Nieuw Amsterdam, Amsterdam 2019, 318 p. Vertaling van Everything Here Is Beautiful door
Thijs van Nimwegen en Anne Roetman. ISBN 9789046824474
deze pagina printen of opslaan