Nederlands proza

BOEKEN NR. 11, DECEMBER 2019

Kader Abdolah: Farao van de Vliet

door Lisanne Vroomen

Kader Abdolah’s boeken spelen zich af in Iran of Nederland, of op het snijvlak van beide landen. Met Farao van de Vliet slaat Abdolah een nieuwe weg in: dit boek speelt zich juist af in Nederland en Egypte. Dat wil ook zeggen dat Abdolah het autobiografische tintje van zijn werk achter zich laat.  
 
Toch komen thema’s uit zijn eerdere werk terug, zoals dementie, een onderwerp dat centraal staat in Het gordijn, een ode aan Abdolah’s moeder die langzaam in de nevelen van haar herinnering verdwijnt. Ook het thema ‘verhalen vertellen’, dat we van Abdolah kennen uit boeken als Spijkerschrift en Het pad van de gele slippers, speelt in zijn nieuwe boek weer een rol. Verder is ook de combinatie tussen westers en oosters een terugkerend motief.
 
Centraal in Farao van de Vliet staan twee oude mannen. Zayed Hawass woont aan de Vliet in Den Haag en is egyptoloog. Eigenlijk heet hij Herman Raven, maar hij voelt zich zo verbonden met Egypte dat hij een Arabisch pseudoniem voor zichzelf heeft bedacht. Hij is dement en verliest zijn grip op de werkelijkheid. Hij herkent zelfs zijn dochter Merie niet altijd meer. Het enige waar hij wel nog weet van heeft, is het geheim in zijn kelder: hier bewaart hij de mummie van de faraokoningin Mrjt Njt. Het is zijn missie om ervoor te zorgen dat de mummie terugkeert naar Egypte. Hij wordt hierbij geholpen door zijn vriend Abdolkarim, die ook op leeftijd is en licht vergeetachtig begint te worden.  
 
Dit is de basis voor een spannend verhaal dat vanaf het begin veel vragen oproept. Hoe komt Zayed aan een mummie? Maar vooral: welk plan gaan Zayed en Abdolkarim smeden om weer van de mummie af te komen? Naarmate het verhaal vordert, wordt duidelijk dat de puzzelstukjes niet bij elkaar komen, maar juist steeds verder uit elkaar vallen. Doordat Zayeds geheugen hem in de steek laat, wordt steeds minder duidelijk wat waar is en wat niet. Wat weet Zayed nog? Wat verzint hij? Wat is onderdeel van de werkelijkheid en wat is onderdeel van zijn fantasiewereld? Zo maakt Kader Abdolah een verhaal dat in eerste instantie lijkt op een standaard spannend verhaal, een thriller misschien zelfs, tot een boek over ontologische vraagstukken.  
 
Farao van de Vliet is soms humoristisch, bijvoorbeeld als Abdolkarim besluit om met een bakfiets de mummie te vervoeren en de weg kwijt raakt. De ingeschakelde politie kijkt vreemd op van de vracht van de oude man. Maar het boek is vooral ook tragisch. Het gaat over de werkelijkheid die langzaam verdwijnt en de waarheid die een leugen blijkt te zijn. Het gaat om de vraag wie je kunt vertrouwen en de vraag of je jezelf wel kan vertrouwen. En het gaat over het verschil tussen jong en oud, waarbij de ouderen zaken van waarde willen bewaren, maar de jongeren ze juist willen opruimen en omzetten in geld.
 
Al met al is Farao van de Vliet een interessante aanwinst in het oeuvre van Kader Abdolah. Herkenbare thema’s komen weer terug, maar hij slaat ook duidelijk een andere weg in en boort nieuwe bronnen aan door meer spanning te creëren en meer vragen op te roepen dan in zijn eerdere werk.
 
Kader Abdolah: Farao van de Vliet, Prometheus, Amsterdam 2019, 222 p. ISBN 9789044642599. Distributie Pelckmans Uitgevers

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies



ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri