Poëzie

BOEKEN NR. 1, JANUARI 2020

Bart Moeyaert: Helium

door Dirk De Geest

Bart Moeyaert behoeft geen enkele introductie. Zijn talrijke boeken voor kinderen en adolescenten zijn onderhand wereldwijd bekend: de recente bekroning met de Astrid Lindgren Memorial Award (het equivalent van de Nobelprijs voor jeugdliteratuur) vormt daarvan slechts een sprekend voorbeeld. Het valt overigens op hoe de auteur gaandeweg zijn lezerspubliek heeft uitgebreid, want zijn recente boeken zijn duidelijk ook gericht op oudere lezers, vaak met een nostalgische terugblik op een niet zo lang voorbij verleden.
 
Een segment van Moeyaerts oeuvre dat beduidend minder aandacht heeft gekregen is zijn poëzie. Toen Moeyaert stadsdichter van Antwerpen was, strooide hij ‘gelegenheidspoëzie’ rond op allerlei manieren, maar hoe dan ook bleef het schrijven van gedichten steeds in de schaduw van zijn imponerende proza. Ook het pas verschenen Helium lijkt wel een tussendoortje: het boekje is uitgegeven in klein formaat, als een soort van klein cadeau voor de feestdagen.
 
Nochtans gaat het wel degelijk om een volwaardige dichtbundel na een decennium van poëtisch stilzwijgen. Moeyaert laat op elke bladzijde zien hoe trefzeker zijn pen blijft. Het sterkst is de dichter in zijn beelden. In een paar zinnen weet hij een tafereel tevoorschijn te halen dat tot de verbeelding van de lezer spreekt, dat een hele scène met decors en personages oproept. De meeste gedichten doen daardoor denken aan lyrische prozafragmenten. De dichter zet minder in op technisch raffinement, maar dat neemt niet weg dat hij uitmuntende verzen schrijft, met een groot gevoel voor ritme, toon en beeldspraak.  
 
De meeste gedichten zijn expliciet autobiografisch van inslag. Zo valt op hoe vaak teruggegrepen wordt naar het verleden: de broers en de ouders, die lezers al kennen uit andere teksten van Moeyaert. Het lijkt erop dat de kindertijd niet enkel de aanleiding vormt tot herinneringen, maar ook tot een diepgaande bezinning op het heden. Het leidt tot melancholische reflecties over het ouder worden, over de noodzaak om dat verleden achter te laten. Tegelijk ontstaat net daardoor de mogelijkheid tot verbeelding en kleuring van wat definitief voorbij is, en parallel daarmee begint de dichter alles te verzamelen wat dat verleden kan oproepen. Ook de gedichten vormen een soort van schuiloord om te bewaren wat verloren dreigt te gaan: het breekbare, het anekdotische, het tijdelijke.
 
Dat resulteert in gedichten die meteen lezers zullen aanspreken maar die ook aanzetten tot herlezen en overdenken. Er zijn aangrijpende verzen over de ouders, over het dementeren en het vergeten. Net in die aftakeling komt opnieuw ruimte vrij voor kinderlijke associaties, voor een soort van poëtisch denken dat ontroert en openbaart. Ook de gedichten waarin wordt gereflecteerd op het ouder worden en de behoefte om zoveel mogelijk aandacht te vragen voor het helium, voor wat mensen even boven de routine uittilt, zijn het lezen waard. Moeyaert is niet de meest vernieuwende dichter, maar zijn poëzie haalt bij momenten toch het niveau van zijn beste werk. Aanbevolen, dus.  
 
Bart Moeyaert: Helium, Querido, Amsterdam 2019, 41 p. ISBN 9789021419633. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri