Vertaald proza

BOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2020

Paolo Maurensig: De duivel in het laatje

door Inge Lanslots

In 1993 maakte Paolo Maurensig zijn literair debuut met De Lüneburger variant. De reconstructie van de dood van de rijke zakenman en schaakliefhebber Dieter Frisch werd een instant succes in wel meer dan dertig landen. Maurensig werd geprezen om zijn rijke taal en om de vele verwijzingen naar de Midden-Europese literatuur. Zo bleven de vergelijkingen tussen De Lüneburger variant en Stefan Zweigs Schaaknovelle niet uit, maar ook in latere romans stond schaken centraal, vaak in combinatie met het dubbelgangersmotief en de inbeddingsstrategie.
 
In zijn elfde roman past Maurensig die verteltechniek opnieuw toe, maar dan op een verrassend speelse wijze. Op het eerste gezicht brengt een auteur het verhaal van een aspirant-schrijver die de memoires van Vader Christophorus verwerkte, maar op het einde van zijn verhaal zal die eerste auteur, die de lezer makkelijk zou kunnen verwarren met Maurensig, zijn publicatie van De duivel in het laatje wel in twijfel trekken:  
 
‘Lange tijd heb ik me afgevraagd wat ik met deze tekst moest doen. De tekst werd me toevertrouwd maar zonder enige instructies. Ik had de tekst niet geschreven en voelde me dan ook niet gerechtigd om hem te publiceren. De anonieme auteur verklaarde bovendien dat hij dit verhaal van een onbekende had gehoord. Dit alles stelde mij voor een probleem dat moeilijk viel op te lossen. Wie is in werkelijkheid de rechtmatige eigenaar van ‘een manuscript dat in een aangespoelde fles wordt aangetroffen’?’  
 
Op dat punt van de roman weet de lezer dat die twijfel louter ironisch is. De inbedding biedt Maurensig immers uitgebreid de kans om het literaire bestel (in Italië), met de wildgroei aan prijzen en aspirant-schrijvers, te bekritiseren.
 
Die kritiek situeert zich op het laagste vertelniveau en verpakt Maurensig in de vorm een romantische griezelroman, het genre waarin inbedding erg populair (lees: standaard) was. Honden, die door een vossenbeet rabiës kregen, terroriseren het eens zo liederlijke Dichtersruhe -- waar Goethe ooit zou hebben haltgehouden -- en dat zo steeds meer geïsoleerd geraakt. Alle leven lijkt er te zijn stilgevallen. In Vader Christophorus’ memoires lees je verder hoe de priester tot waanzin gedreven wordt en de man die hij voor de duivel aanziet naar het leven staat. Die ‘duivel’, topuitgever Bernard Fuchs (De Vos), zorgt er namelijk in een kleine Zwitsers dorpje voor dat zowat elke bewoner literaire ambities koestert en meedingt naar een literaire prijs. Afwijzingen zorgen echter voor frustraties en rivaliteit. Een jong meisje, ook een aspirant-auteur, gaat als enige openlijk confrontatie met de duivel aan en zet hem voor schut. Ook Vader Christophorus wil ontsnappen aan de greep van de machtige Fuchs en Dichtersruhe van het juk van de duivel ontdoen, maar wordt dan geconfronteerd met zijn eigen demonen…
 
Zo samengevat lijkt De duivel in het laatje een wat grotesk verhaal, maar het tegendeel is waar. Los van de inbeddingsstrategie is de roman een heel gelaagde vertelling waarin Maurensig het dubbelgangersmotief herwerkt in zijn gestileerde taal. De roman steekt niet alleen de draak met het literaire systeem, maar is tevens een hommage aan het schrijverschap.
 
Paolo Maurensig: De duivel in het laatje, Serena Libri, Amsterdam 2019, 154 p.  
Vertaling van Il diavolo nel cassetto door Hilda Schraa. ISBN 9789076270760. Distributie EPO 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri