Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 7, JULI 2020

Julia Donaldson, Catherine Rayner (ill.): Vogel Vliegop

door Jen de Groeve

4+ - Je kunt de titel, en de naam van de vogel waarover het hier gaat, op twee manieren lezen natuurlijk, maar omdat de grijze vogel op de cover ook nog bijzonder boos zit te kijken, verwacht je in Vogel Vliegop geen al te vriendelijk karakter te ontmoeten. Vogel Vliegop – het is een vale toerako en die wordt in het Engels de go-away-bird genoemd vanwege zijn roep – zit in zijn nest en wordt achtereenvolgens vriendelijk begroet door andere vogels. Vogel Kwebbel wil graag wat kletsen, maar vogel Vliegop heeft geen zin in gezelschap:   

‘Ik klets niet vandaag.
Vlieg op met je vraag.
Ik praat niet en zeker niet over het weer.
Vlieg op, hou je tater, en snater niet meer.
Ik raak door onnozel gekwaak van de leg.
 
Scheer je weg!
Scheer je weg!
Scheer je weg!’
 
En als Snoeper langs komt om samen bessen te eten, of Fladder om een eindje te vliegen, gaat het precies zo.
 
Maar dan komt Rover langs en die heeft nog niet ontbeten: ‘Ik zou jou ontzettend graag op willen eten.’ Vogel Vliegop doet met een bang hartje een poging tot stoerheid:
 
‘Vlieg op met die snavel, vlieg op met die kop.
 
Hoepel op!
Hoepel op!
Hoepel op!’
 
Maar helaas… Gelukkig komt Roeper langs en zijn Kwebbel, Snoeper en Fladder niet ver uit de buurt.
 
Vogel Vliegop is een vermakelijk boek over het belang van vriendschap. Julia Donaldson (van onder meer de Gruffalo-boeken) schreef een mooie kleur- en klankrijke tekst, en ze hanteert rijm en ritme meesterlijk; de vertaling was in de bekwame handen van Bette Westera. De herhaling van vogel Vliegops repliek bij elke ontmoeting: ‘Scheer je weg! / Scheer je weg! / Scheer je weg!’ en op het einde ‘Ga niet weg! / Ga niet weg! / Ga niet weg!’’ – is voor de kleuter heel uitnodigend om mee te scanderen. De oorspronkelijke tekst gaf daarvoor een duidelijk houvast omdat de vogel telkens haar eigen naam roept en de herhaling elke keer identiek is:
 
‘What do you think she said?  
Go away! Go away! Go away!’
 
Westera moest inventief zijn in haar vertaling, ook al om de cadans te kunnen handhaven, en dat zorgt voor een mooie variatie in de botte afwijzingen van vogel Vliegop. Het is overigens een genoegen om de tekst hardop te lezen. Hij is bijzonder melodieus en welsprekend met een heel natuurlijk klinkend rijm. Hij keuvelt en snauwt, smeekt en dreigt, en de typografie ondersteunt de verschillende toonaarden.
 
Catherine Rayner legt in haar waterverfillustraties het accent helemaal op de vogels. De Afrikaanse natuur – dat is waar de toerako leeft – suggereert ze alleen maar met het kleurrijke gebladerte waarin de vogels vertoeven. Verder zijn de pagina’s grotendeels wit. Vogel Vliegops pittige temperament wordt dynamisch geïllustreerd door lichte variaties in de bozig opgetrokken wenkbrauw, een driftige houding met de staart in de lucht, verhitte bewegingen… Kortom de sikkeneurige vogel lééft. Drie maal krijg je hetzelfde patroon: een vogel zoekt vriendelijk toenadering bij Vliegop, gevolgd door een pijlsnelle vlucht.
 
Rayner laat in de daarop volgende bladzijden heel mooi de kleur domineren in de sfeersetting: wanneer Rover verschijnt wordt het beeld dreigend, zijn vervaarlijke voorkomen doet de hele omgeving verduisteren. Het bundeltje rood-geel-blauw-grijze vogels dat rover vervolgens uit het beeld verdrijft, laat de lucht weer helemaal oplichten in subtiel roze tinten. De situatie is op de volgende bladzijde dan ook in meerdere opzichten opgeklaard, want vogel Vliegop sluit vriendschap met zijn redders.  
 
Catherine Rayner stond al vijf keer op de shortlist van de Kate Greenaway Medal en werd laureate voor De haas met de grote voeten -- dieren zijn klaarblijkelijk haar specialiteit. Haar prenten in Vogel Vliegop laten zien dat ze sindsdien nog sterk gegroeid is in haar werk. Haar stijl is spontaan en levendig, en laat ruimte voor de lezer om het verhaal zelf mee te denken. Ze vormt een zeer mooie match met de onvolprezen Julia Donaldson.
 
Julia Donaldson, Catherine Rayner: Vogel Vliegop, Gottmer, Haarlem 2020, 32 p. : ill. ISBN 9789025771843. Vertaling van The Go-Away Bird door Bette Westera. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri