Vertaald proza
BOEKEN NR. 7, SEPTEMBER 2021
Albert Cossery: De trotse bedelaars
door Jan Baes
'Pas op het moment dat hij weer begon te lopen vond er iets
verbijsterends plaats. Midden op straat stond een meisje van een jaar of zes
met een vuil besmeurd gezichtje, dat met een in zijn eenvoud ontroerend gebaar
haar jurkje optilde en hem haar blote kont toestak. Nour El Dine werd
doodsbleek en even leek het of zijn benen hem niet meer wilden dragen. Toen
draaide hij zijn hoofd weg en ging er zo snel hij kon vandoor.'
Nour El Dine is als
politieofficier in een vunzige achterbuurt belast met het oplossen van een
moord zonder ogenschijnlijk motief op een jonge prostituee in het armzalige
bordeel van Set Amina. Na een op een sisser uitgelopen afspraakje met Samir,
een jongeman uit de betere kringen, begint hij met tegenzin aan een reeks verhoren
van getuigen die, de een al recalcitranter dan de ander, weigeren zijn gezag
terwille te zijn.
De uit modderige steegjes en smerige krotten opgetrokken wijk El Azhar
wordt immers hoofdzakelijk bewoond door bedelaars, lompenverkopers, peukenrapers
en hoeren die geen van allen de noodzaak voelen de politie terzijde te staan in
hun strijd tegen de misdaad daar waar ze het bestaan zelf ervaren als één groot
maatschappelijk onrecht dat hen allemaal tot slachtoffers maakt. 'Daar waar
niets is', luidt het gezegde 'woedt de storm tevergeefs'.
Een van de weinige pleziertjes
die de mannen zich kunnen veroorloven is het gebruik van soft drugs en daarom
is het de onbeduidende dichter en hasjdealer Yéghen die als eerste op het matje
moet komen, ook al omdat hij even voor de moord op de jonge Arnaba zijn roes
lag uit te slapen in het bordeel. Maar het gebruikelijke pak slaag van de
dienders die hem eerst van zijn voorraad verdovende middelen hebben beroofd,
zullen hem niet doen bekennen dat zijn vriend Gohar, die de boekhouding van het
bordeel verzorgt, er wellicht meer van weet.
Gohar, de wijze en serene
hoofdpersoon van dit tragikomische en burleske verhaal, is een voormalig docent
geschiedenis en letterkunde, die uit afkeer voor de onuitroeibare
schijnheiligheid van de zogenaamd normale samenleving voor dit berooide leven
heeft gekozen. Zijn devies luidt: 'Het leven is kinderlijk eenvoudig. Er
bestaan geen raadsels. Er bestaan alleen schoften.' Als Nour El Dine hem
opzoekt, blijkt hij in een vrijwel lege kamer te wonen waarin alleen wat
kranten opgestapeld liggen, die dienst doen als bed.
De tweede getuige, El Kordi, is
een onbeduidend ambtenaartje op het ministerie van buitenlandse zaken dat
droomt van een heroïsch bestaan en het redden van de mensheid, met om te
beginnen het hoertje Naïla dat aan tbc ten onder gaat maar luciede genoeg is om
te beseffen dat de dure eden van haar minnaar elke grond op een reëel
perspectief missen. Zelfs als hij uit pure wanhoop uitroept dat hij de gezochte
moordenaar is, neemt niemand hem ernstig. En ook Nour El Dine die als
homoseksueel even interesse betoonde, laat het afweten.
Het is moeilijk om te zeggen
welke van de zeven romans die de Franstalige Egyptenaar Albert Cossery
(1913-2008) heeft geschreven zijn beste was, maar zeker is dat het in 1955
uitgegeven Mendiants et orgueilleux, geïnspireerd door Misdaad en
straf van Dostojewski, het dichtst zijn persoonlijke levenssfeer
benaderde. In de figuur van Gohar heeft Cossery niet alleen zijn
levensopvatting uiteen gezet maar ook zijn eigen levenswijze beschreven, zoals
zijn jarenlange verblijf in een kamer van het mythische Parijse hôtel La
Louisiane, rue de Seine, die hij kort na de Tweede Wereldoorlog tot aan zijn
dood zou betrekken, en waarin alleen het allernoodzakelijkste aanwezig was.
Het boek werd
tweemaal verfilmd. In 1972 door Jacques Poitrenaud en in 1991 door Asmaa
El-Bakry. In dat laatste jaar verscheen het ook als stripboek van de tekenaar
Golo.
Een geactualiseerde heruitgave van een heerlijk boek.
Albert Cossery: De
trotse bedelaars, Jurgen Maas, Amsterdam, 2021, 283 p. ISBN 9789491921872. Vertaling
van Mendiants et orgueilleux door Rosalie Siblesz. Distributie EPO
deze pagina printen of opslaan