‘”Als ik niet ga,” antwoordde Margot, “krijgen
we de lafaardsbrief, zo een met een witte veer, die Frankrijk aan de deserteurs
stuurt.”
De angst van haar vader, Lazare Lonsonier, die tijdens de
Eerste Wereldoorlog aan de Marne een long was kwijtgeraakt, kon haar echter,
net zomin als het hem en talloze andere Chili-Fransen was overkomen,
tegenhouden. De roep van het verre in 1940 opnieuw overvallen vaderland bleek,
hoewel ze het enkel kenden uit verhalen, onweerstaanbaar.’
Margot, geobsedeerd door het
vliegwezen en met een brevet van burgerpiloot, krijgt van de Franse ambassade
de toelating om naar het front te vertrekken. Samen met haar kompaan, de joodse
buurjongen Ilario Danovsky, zet ze koers naar Buenos Aires in de hoop dienst te
kunnen nemen bij de Vrije Franse Luchtmacht. Ilario zal echter, tijdens een
dramatische vlucht, door de Duitsers worden neergehaald en Margot keert,
gedesillusioneerd en principieel pacifist huiswaarts
Het is een van de verhalen uit
een familiekroniek die begint aan het einde van de negentiende eeuw bij de
emigratie van een arme Franse wijnboer uit de Jura die, op weg naar Californië
strandt in Chili. Weinige jaren later zal hij nabij Santiago opklimmen van
wijngaardopzichter tot invloedrijk wijnbouwer en succesvol handelaar. Uit zijn
huwelijk met de dochter van een eveneens in Chili gestrande Franse
parapluhandelaar worden drie zoons geboren die geen van allen weerstand kunnen
bieden aan de roep van hun vaders vaderland om in 1914 de wapens op te nemen
tegen de Duitse invaller. Alleen Lazare zal dit, zij het lichamelijk en moreel
aangetast, overleven.
Op zijn beurt leert hij een Chili-Française kennen, de ornithologe
en valkenierster Thérèse Lamarthe, dochter van El Maestro, een trompettist uit
Sète die ooit met dertig muziekinstrumenten emigreerde en een degelijk orkest
uit de grond stampte in Limache, een onooglijk stadje in de Cordillera. Het
huis van het kersverse echtpaar in Santiago zal al snel uitgroeien tot een
immense volière. Het zijn de vogels van haar moeder die dochter Margot zullen
aanzetten tot haar passie voor vliegtuigen en het bouwen van een exacte repliek
van Lindberghs Spirit of St. Louis.
Maar de oorlog dreigt en ondanks
de gebeden van de om de haverklap opduikende Mapucho-sjamaan Aukan worden
Thérèses vogels ziek. Het is het begin van de neergang van de familie ondanks
het ogenschijnlijke succes van het hostiefabriekje dat Lazare heeft
overgenomen. Het opdagen van de schim van de Chili-Duitser die Lazare onder
dramatische omstandigheden in de frontlinie aan de Marne heeft ontmoet, geeft
het verhaal een fikse magisch-realistische opstoot, met name als het tot een
eenmalig seksueel contact komt met Margot dat tot de geboorte leidt van een
zoon, Ilario Da genoemd.
Diens lot valt samen met de linkse opstand die Salvatore
Allende aan de macht brengt, al snel gevolgd door de met de steun van de
Verenigde Staten opgezette staatsgreep en de gruwelijke repressie die de
idealistische jongeman hard zal treffen. De beschrijving van de meedogenloze
repressie door leger en politie laat weinig aan de verbeelding over.
Erfgoed is een
met veel kracht geschreven familiekroniek, die de loop van de geschiedenis
verbindt met een steeds minder concreet herinnerd vaderland, dat langzamerhand
mythologische proporties aanneemt en als dusdanig een typerend verhaal wordt
van de emigratie waar waan en werkelijkheid nog moeilijk te rijmen vallen.
Geboren als
zoon van een Venezolaanse moeder en een Chileense vader voegt de auteur, Miguel
Bonnefoy (1986, Parijs), zich -- in het spoor van Gabriel García Márquez --, in
de Latijns-Amerikaanse traditie met magisch-realistische romans als Le
voyage d'Octavia (2015) en Sucre noir (2017). De nominaties en
meerdere prijzen -- met vooral de Prix Goncourt des lycéens -- zorgden voor een
eerste vertaling.
Miguel Bonnefoy: Erfgoed, De Bezige Bij, Amsterdam, 2021, 207 p.
Vertaling van Héritage door Liesbeth van Nes. ISBN 9789403136615. Distributie
Standaard uitgeverij
deze pagina printen of opslaan