Vertaald proza

BOEKEN NR. 5, MEI 2022

Ingrid Winterbach: Roerige tijden

door Jooris van Hulle

De roman Die troebel tyd van de Zuid-Afrikaanse Ingrid Winterbach verscheen in 2018 en werd nu in het Nederlands vertaald door Robert Dorsman onder de titel Roerige tijden. In de eerste plaats heb je als lezer de verwachting dat de ‘roerige tijden’ te maken zullen hebben met de sfeer in het land. Winterbach raakt het thema aan met schijnbaar terloops aangereikte bedenkingen als deze:  

‘Het is een uiterst onzekere tijd. Ondanks de regen houdt de droogte nog steeds aan. Nooit eerder waren er zoveel bergbranden. (Vaak het werk van kwajongens en brandstichters). In sommige gemeenten is geen water. Overal zijn er rellen tegen de slechte dienstverlening – brandende autobanden op straat, automobilisten die met stenen worden bekogeld. Scholen en fabrieken branden af, bussen worden aangestoken. […] De aanhoudende droogte, de zwakke economie, de ontevredenheid over plaatselijke gemeentebesturen en corrupte regeringsambtenaren, alles draagt bij tot het getij van onrust en opstand dat het land overspoelt.’
 
Toch leest de roman in de eerste plaats als het relaas van de moeizaam verlopende zoektocht die hoofdfiguur Magrieta Prinsloo onderneemt naar zingeving en evenwicht in haar leven. Magrieta is als zoöloog gespecialiseerd in het onderzoek naar regenwormen. Een naderende depressie en een verkeerd uitpakkende behandeling met medicijnen maken dat de stoppen bij haar doorslaan: ze maakt zichzelf onmogelijk binnen de werkgroep en wordt ertoe gedwongen ander werk te zoeken.
 
Ze kan aan de slag bij het Bureau voor Voortgezet Onderwijs, waar ze wisselende opdrachten krijgt van haar meerdere Potsdam om zowat overal in het land ‘agenten’ te gaan opzoeken. Het blijft voor haar – en meteen ook voor de lezer – een open vraag wat het Bureau nu precies is. Gaat het hier om een spionagenetwerk, en zo ja, in dienst van wie of wat? Magrieta raakt meer en meer gefascineerd door het stilzwijgen van Potsdam, in zoverre zelfs dat ze op zoek gaat naar diens persoonlijke levensgeschiedenis. Dat ze in die omstandigheden en in die mysterieus blijvende sfeer ook haar eigen relatie onder druk zet, wordt als neventhema in de roman aangereikt.
 
Ingrid Winterbach is erin geslaagd de onvatbaarheid van een aantal bepalende elementen in de roman boeiend in kaart te brengen. Al te zwaarwichtige uiteenzettingen en overpeinzingen van de kant van Magrieta worden gerelativeerd door de rechttoe rechtaan reacties van collega Isabel, die met haar stopwoord ‘fukkeduk’ de druk van de ketel houdt.
 
Daarnaast – en daar is het de auteur om te doen – is er het diep en aangrijpend portret van een vrouw die zichzelf op het spoor moet zien te komen: op de middelbare school reeds sukkelde Magrieta in een depressie, de relatie met haar vader blijft haar bezwaren, de situatie van mensen die het in haar land niet hebben getroffen raakt haar diep (zo is er de ontmoeting in de wijngaard bij haar woonst met een vrouw die alles achter zich heeft gelaten), er is de doorbraak van de kunstmatige intelligentie met een roboteend die wordt ontwikkeld… En er zijn de cryptische boodschappen met pictogrammen van een walvis die Magrieta moet zien te plaatsen. Op dit niveau van haar verhaal werkt Winterbach de antithese uit tussen walvis en regenworm:
 
‘de regenworm is een dier met twee kanten – hij leeft op het land, maar is de band met zijn aquatische voorouders niet kwijtgeraakt. De walvis daarentegen leeft in de zee, maar zwierf oorspronkelijk in de vorm van een middelgroot, wolfachtig landdier over de Ordovicische vlakten.’
 
De vraag die gesteld wordt, is hoe hoog en laag met elkaar te verzoenen om zo op een aanvaardbare manier in het leven te staan. De manier waarop Ingrid Winterbach dit alles tot een romangeheel weet om te smeden, maakt dat Roerige tijden niet alleen gelezen kan worden als het relaas van en over een individu, maar evenzeer als een krachtig beeld van een samenleving die op het kruispunt staat van een tot hiertoe moeilijk eenduidig te vatten toekomst.
 
Ingrid Winterbach: Roerige tijden, Zirimiri Press, Amsterdam 2021, 250 p. ISBN 9789490042202. Distributie EPO

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri