Nederlands proza

BOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2023

Allard Schröder: Sellinger. Wenst, het tweede boek

door Lisanne Vroomen

‘Dit was een land zonder echo, niemand kreeg hier ooit antwoord op zijn vragen, misschien wel omdat er geen antwoorden waren. De leegte daarbuiten kende geen vergeving.’  

Deze metafysische bespiegelingen op basis van het Oost-Groningse landschap komen uit het verhaal ‘Sellinger’, het openingsverhaal uit Allard Schröders gelijknamige boek. Het boek bestaat uit zeven verhalen die zich allemaal afspelen in het fictieve dorp Wenst in de jaren 1950. Daarmee is het boek het vervolg op Schröders verhalenbundel uit 2010, die simpelweg dezelfde naam als het dorp draagt.
 
Met korte zinnen kan Schröder het dorp treffend omschrijven en de lezer in het verhaal trekken. Maar tussen de zakelijke beschrijving weet hij met zinnen zoals de bovenstaande ook de sfeer goed te schetsen – een sfeer die soms benauwend of bedreigend is, maar op andere momenten ook magisch.  
 
Een voorbeeld: in ‘Sellinger’ wordt Else geconfronteerd met haar ex-geliefde, Herman Sellinger. Ze ging ervanuit dat de Joodse Sellinger de oorlog niet overleefd zou hebben en is inmiddels getrouwd met Edzo Obbinge. Ze hebben twee kinderen, die op hun vader lijken: ‘de oudste van de twee verzamelde al postzegels.’ De sfeer in haar huwelijksbed weet Schröder ook duidelijk te schetsen: ‘Zondagochtend kroop Obbinge op haar. Ze liet hem zijn gang gaan zonder zelf mee te doen, hij scheen het niet te merken.’ En dan verschijnt Herman Sellinger, bij wie ze vroeger achterop de motor zat en met wie ze zich een heel ander leven had voorgesteld dan met Edzo. Je kan wel raden wat er gebeurt, maar daar gaat het hier niet om. Het gaat om de kracht van de rake observaties van Schröder waarmee niet alleen een beeld wordt geschetst van het huwelijkse leven van Else, maar waarin ook empathie wordt opgewerkt voor haar keuzes.
 
De eerste verhalen in de bundel scheppen de wereld van alledag. Het verhaal ‘Lilith’ is een kantelpunt in de bundel. Vanaf dan krijgen de verhalen een donker randje, vergelijkbaar met Schröders roman Sirius. Die vergelijking komt het beste tot zijn recht met het slotverhaal ‘Vollers feest’. Net als in Sirius is het feest hier zowel een roes als een toegangspoort naar een andere wereld. De vraag is dan of die andere wereld wordt opgeroepen door de drank en andere bedwelmende middelen – en dus alleen in het hoofd van de personages bestaat – of dat de andere wereld er altijd al is, maar wij hem dan niet zien.
 
Hoewel dit magisch-realisme zijn toppunt heeft in ‘Vollers feest’ waar de feestvierders worden verleid door widde juvvers en de dood de dansmeester is, zit het ook al verborgen in de eerdere twee verhalen. Menzo ziet in het verhaal ‘Lilith’ beweging in de nevels die over de velden hangen. Zijn baas Moorland duidt dit als oude energieën die ’s nachts vrij rond dwalen en bezit van je kunnen nemen. En hoe zit het met het kindje ‘Tages’ dat in het gelijknamige verhaal zomaar in het aardappelveld verschijnt en uiteindelijk ook weer verdwijnt? Allemaal aanwijzingen dat de andere wereld van Vollers feest meer is dan een alcoholroes, maar dat er echt iets huist in de wereld die Schröder zo kunstig geschapen heeft.
 
Allard Schröder: Sellinger. Wenst, het tweede boek, De Bezige Bij, Amsterdam 2022, 235 p. ISBN 9789403103327. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan