Vanaf negen jaar

Aart De Zitter, Bert Dombrecht (ill.): Noordwaarts

door Karen Ghonem-Woets

10+ - Aart De Zitter schrijft als journalist voor dagbladen en tijdschriften over economie en lifestyle, en publiceerde in 2005 de informatieve verhalenbundel Noordwaarts: reizen van Groenland tot Noord-Rusland (Lannoo). Op de achterflap van zijn kinderboekendebuut valt te lezen: ‘Een verrassend en grappig verhaal over emigratie, cultuurshocks en familieconflicten.’ Dat schept grote verwachtingen bij de lezer.
De genoemde onderwerpen staan zeker centraal in dit verhaal over de pinguïnfamilie Pingo, die van de Zuidpool naar de Noordpool emigreert. Vader Pako vindt het namelijk veel te druk worden op de Zuidpool en neemt de beslissing om te vertrekken. De emigratie gaat gepaard met de nodige problemen, doorgaans veroorzaakt door zoon Puk. Het komt erop neer dat het gezin als gevolg van zijn gedrag steeds weer snel moet vertrekken uit de plaatsen waar ze pauze houden.
De cultuurshocks zijn vaak letterlijke botsingen als gevolg van het gedrag van Puk. Als hij tijdens een ijshockeywedstrijd in Zuid-Afrika ‘Sla op die Puk!’ hoort roepen, vliegt hij als een dolle het ijs op en veroorzaakt een en al chaos. In een Noord-Afrikaans land krijgt hij ruzie als hij zich met schoenen aan tussen de biddende moslims begeeft. In het Spaanse Pamplona rent hij voor stieren uit en wordt hij onbedoeld een held. In Antwerpen demonstreert hij in de dierentuin voor de vrijlating van pinguïns als vertegenwoordiger van het pinguïn-bevrijdingsfront. In Zweden laat hij de sauna te heet worden zodat de menselijke bezoekers er naakt uit moeten vluchten. Vlakbij de Noordpool ontmoet hij wodka drinkende, snordragende Russen en op de Noordpool staat hij oog in oog met een vegetarische ijsbeer.
Familieconflicten zijn er te over. Dat blijkt al uit de manier waarop Puk, die besloten heeft om beroemd te worden met een verhaal over hun emigratie, aan het begin over zijn familie schrijft: ‘Vanaf hier begint mijn verhaal. Het verhaal over mezelf, de knapste en slimste pinguïn op aarde, en over mijn familie. Domme pa, lieve ma en zeurzus.’
Verrassend, of misschien beter: origineel, is de basis van dit verhaal: een emigrerende pinguïnfamilie. Grappig is een lastigere kwalificatie: misschien dat er lezers zijn die het grappig vinden dat alle uitdrukkingen aangepast zijn aan pinguïns (‘Ik wilde hen gewoon een vleugeltje helpen.’), dat er veel woorden opeens met een ‘p’ beginnen, dat er de nodige krachttaal wordt gebezigd of dat er slapstick in het verhaal zit. Minder grappig vind ik de links die de auteur met de werkelijkheid legt: de familie is blij uit Zuid-Afrika te vertrekken, want ‘Hier heerst apartheid, pinguïns hebben hier nauwelijks rechten’, terwijl hun behandeling niets met apartheid te maken heeft. En zeker niet grappig zijn alle stereotypen die een voor een passeren, waarvan de Zweedse sauna en de wodka drinkende Russen nog de minst erge zijn. Wanneer de auteur spreekt over de oproep tot het gebed als ‘zingend jammeren’, over gesluierde vrouwen als pinguïns, over bidden als ‘de grond zoenen’, over een tempel in plaats van over een moskee, en over boze moslims die Puks vel als offer willen, dan breekt echt mijn spreekwoordelijke Nederlandse klomp.
Dat Puk als emigrant alles wat hij tegenkomt vanuit de blik van een onwetende passant beschrijft, is geen verklaring, want Puk weet voortdurend al hoe dingen heten en gaan, mede omdat de familie over een iPad beschikt. Van naïeve verwondering is dus absoluut geen sprake. Verder hinkt het verhaal op twee gedachten: de pinguïnfamilie ziet eruit als een mensenfamilie, maar eenmaal op de Noordpool wil Puk dierentuinpinguïns opvangen en begeleiden naar een terugkeer in de natuur.
Een avontuurlijk reisverhaal, die kwalificatie houdt wel steek. De illustraties passen overigens perfect bij de stijl van het verhaal.


Aart De Zitter, Bert Dombrecht (ill.), Noordwaarts, De Eenhoorn Wielsbeke, 2013, 109 p., ill. € 14,5. ISBN 9789058389015

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswelp 2013

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri