Adolescenten

Vera Van Renterghem: Vrijdag is de hel minder heet

door Karen Ghonem-Woets

14+ - Vrijdag is de hel minder heet gaat over het uiteenvallen van een Turks gezin vanaf het moment dat Thara's vader te weten komt dat zijn dochter er een ongeoorloofde relatie op nahoudt met Jacobus, een niet-moslim. De jongste zoon, Sajid, krijgt een pistool om Thara te doden en zodoende de schande die de familie heeft getroffen, uit te wissen. Wanneer hij dat op een vrijdag doet, zou de hel minder heet zijn, en dus de straf van Allah milder. De belangrijkste reden om de jongste zoon met de opdracht te belasten, is omdat die er als minderjarige in de seculiere wereld niet zo’n zware straf voor zal krijgen. Sajid heeft echter een vertrouwensrelatie met Thara en weet zeker dat hij zijn zus nooit zal doden. Tegenover zijn vader moet hij echter de schijn ophouden tot hij weet waar Thara naartoe is gevlucht en of ze veilig is.
Eerwraak is helaas een nog dagelijks voorkomende praktijk in met name Turkije en landen in Azië als Afghanistan en Pakistan. Ook in Nederland en Vlaanderen worden we af en toe opgeschrikt door berichten over broers of vaders die meisjes doden. Vera Van Renterghem weet de clichés die je vaak aantreft in verhalen over eerwraak te vermijden, al lijkt de typering van de vader en de moeder meer geënt te zijn op de eerste generatie Turkse immigranten dan op latere generaties. Het is opvallend dat mogelijke andere familieleden en bijvoorbeeld ook klasgenoten of vrienden nauwelijks een rol spelen. Dat het verhaal geen volledig happy end heeft gekregen, sluit beter aan bij de realiteit dan verhalen die we al kennen van andere auteurs, en waarin bijvoorbeeld slachtoffers van dreigende eerwraak een totaal nieuw leven gaan leiden en alle banden met hun familie en verleden doorsnijden. Dat Thara’s vriend Jacobus circusartiest is, levert een aantal mooie metaforen op, maar komt niet echt waarschijnlijk over. Net zomin als de norse oude man in de rolstoel, die een actieve rol blijkt te hebben gehad in de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog en als geen ander weet dat degenen die je doodt, je de rest van je leven zullen blijven achtervolgen. Dat eerwraak een culturele traditie is en niet gelegitimeerd kan worden door religie, wordt één keer expliciet benoemd. Het is ironisch genoeg Jacobus, de jongen die uiteindelijk toch niet voor Thara kiest en alles lijkt weg te lachen, die uitlegt dat 'wie eerwraak uitoefent en bij zijn godsdienst bevestiging zoekt' dat doet 'omdat hij bang is'.
Het wisselende perspectief – dat van Thara en van Sajid – draagt bij aan de voortdurende spanning in het verhaal. Het zorgt er tevens voor dat de lezer met hen allebei kan meevoelen. Ook wordt hierdoor duidelijk dat zowel meisjes als jongens in een traditioneel Turks moslimgezin niet altijd de vrijheid hebben om belangrijke keuzes in het leven zelf te maken, tenzij ze breken met hun familie.
Van Renterghem slaagt er steeds goed in om situaties en sferen in geuren en kleuren te beschrijven. De auteur lijkt zich ook zeer goed gedocumenteerd te hebben over de gewoontes en gebruiken in een traditioneel Turks moslimgezin. Dat de auteur de rituele wassing voor het gebed maar voor de helft beschrijft, en ook abusievelijk vermeldt dat hierbij zeep wordt gebruikt, is dan ook vreemd.


Vera Van Renterghem, Vrijdag is de hel minder heet, Clavis Hasselt, 2014, 159 p., € 15,95. ISBN 9789044821857

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswelp 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri