Peuters en kleuters

Kitty Crowther: En?

door Chris Bulcaen

2+ - Met een slimme omdraaiing weet Kitty Crowther van een overbeoefend genre iets nieuws te maken. Het slaapboekje voor peuters is meestal een weinig originele opstapeling in herkenbaarheid: de gebruikelijke handelingen (tanden poetsen, boekje lezen, knuffels verzamelen) voor het slapengaan worden opgesomd, gemengd met een kleine complicatie (de knuffel is zoek, of er is een ander dringend verdrietje), en dan eindelijk in bed. Crowther draait alles om: wat het kind doet, vindt plaats buiten het boek. De lezer ziet het kind pas wanneer het klaar is voor de nacht. Wat we wel zien, zijn de knuffels die wachten op hun 'baasje'.
 
Dat wachten werkt Crowther traag, minimaal en mysterieus uit. In 46 woorden en, vanaf het voorplat gerekend, 11 prenten,  komen elk om beurt de knuffels binnen in een speelkamer. Ze nemen plaats op een stoel of bij een stuk speelgoed en houden zich bezig. De lezer heeft geen idee op wat of wie ze wachten. De eerste die binnenkomt is een katje, meer een kind eigenlijk in een kattenkostuum -- de typische dubbelzinnige vaagheid in de tekening van Crowther (daarenboven lijkt het katje een beetje op Crowther zelf). De binnenkomende knuffels, onder meer een blauw beertje, roze konijn, een tekkel en een ondefinieerbaar rood-zwart gestreept beest, vragen of 'hij er al is?', en het katje antwoordt steeds 'neen' of een variatie daarvan ('nog niet', 'niks niemandal' etcetera). Wanneer ze alle zeven zitten te spelen en het donker wordt, hoort het katje iets naderen. Het is het kind. Grote vreugde en veel licht in de speelkamer, maar daarna moet iedereen naar bed. 'SLAPEN, HEB IK GEZEGD!' herhaalt de jongen, met een vertederde glimlach om zijn gezicht.
 
De twee uitspraken van de jongen worden geschreven in kapitalen, terwijl de rest van de tekst geen enkele hoofdletter bevat. Dat is een van de vele details die tonen hoe Crowther dit minimale verhaal tot in de puntjes afwerkt. Er zijn verder nog de lengende schaduwen, de evolutie in het spel en lezen van de knuffels die het voortschrijden van de tijd aangeven, hun goed getroffen lichaamshoudingen, de diagonaal door de tekening geplaatste dialogen, de zorgvuldig getekende ogen. Opmerkelijk is dat het boek geen enkel spoor van een volwassene bevat. Crowhter presenteert een besloten kindvriendelijk universum, met een warme, speelse relatie tussen een kind en zijn knuffels, die op zichzelf kan functioneren. De tekeningen zijn in zacht potlood uitgewerkt, met subtiele kleur- en schaduwwerking.

In het septembernummer van De Leeswelp 2010 schreef ik in een overzichtsartikel over Crowther dat zij steeds oude verhalen en verhaalvormen een ingenieuze draai geeft door onverwacht levens te creëeren. Met daaraan toegevoegd een minimale tekst, goed opgebouwde spanning, een vertederende, maar niet zoete wending, zachte potloodtekening en betekenisvolle details is En? een origineel en fantastisch uitgewerkt slaapboekje geworden. Nog mooier is dit: in 2006 kregen alle pasgeboren kinderen in het Franse departement Seine-Saint-Denis dit boekje cadeau.
 
Op http://grit.fltr.ucl.ac.be kun je een gedetailleerde analyse van dit boekje, met veel aandacht voor de relatie tussen tekst en beeld, vinden door Anne-Sophie Thiry van het GRIT, de Waalse Group de Reserche sur l'Image et le Texte.
 
Kitty Crowther: En?, De Eenhoorn, Wielsbeke 2011, 28 p. ill. Vertaling van Alors? ISBN 9789058386373
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswelp 2011

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri