Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 5, MEI 2018

Floor Bal, Sebastiaan Van Doninck (ill.): Het hele soepzootje. Het ontstaan van het heelal, de aarde, de mensen en de rest

door Frauke Pauwels

5+ - Dat in het zog van andere informatieve boeken ook meer informatieve prentenboeken verschijnen, is een goede zaak. De non-fictie die voor jonge kinderen voorhanden is, blijft immers nog te vaak dicht bij de leefwereld van de kleuter en biedt niet altijd een (voldoende uitgewerkt) antwoord op de vragen van weetgierige kinderen. In Het hele soepzootje gebeurt dat wel: Floor Bal schetst het ontstaan en de evolutie van de aarde en haar bewoners, in wisselwerking met illustraties van Sebastiaan Van Doninck. Dat complexe (en nog deels ter discussie staande) proces is in het boek knap herleid tot eenvoudige, goed geritmeerde zinnen die aandacht voor inhoud rijmen met aandacht voor klank en stijl. Bal kiest voor een strak stramien dat telkens herhaald wordt en de evolutie opsplitst in meerdere delen: het ontstaan van het heelal, van de aarde, van planten, van dieren, van apen en van mensen.
 
Nu en dan verliest de inhoud het op de structuur, of is een zin blijven staan die de logica doorbreekt en geschrapt had mogen worden. ‘Soepzootje’ bekt inderdaad erg leuk, maar dat het woord voor zo veel verschillende dingen wordt ingezet, kan ook verwarring zaaien. Nu eens is ‘soepzootje’ het hele heelal, dan weer de planeet aarde en haar bewoners of zelfs enkel de flora. Dat de noodzakelijke reductie in omvang en taalgebruik tot een aantal keuzes leidt, is onvermijdelijk. Zo kleurt het herhaalde zinnetje ‘Het is tijd dat…’ de evolutie intentioneel in, terwijl die toch eerder het resultaat is van toevalligheden. Ook een zin als ‘De aarde verandert en past zich aan’ laat veel open. Hoe past de aarde zich aan? Aan wie? Een stuk duidelijker wordt dat proces van aanpassing wanneer Bal het over de vissen heeft en de ruimte neemt om te schetsen hoe ‘extra hard kunnen bijten’ of ‘sterkere vinnen die als pootjes werken’ vissen een voordeel geven en ervoor zorgen dat ze langer leven en ‘veel kleintjes krijgen. Soms hebben die hetzelfde gelukje.’ 
 
Echt problematisch wordt het in mijn ogen in de slotpagina’s, wanneer Bal pas bij de komst van de mensen stelt: ‘Dit is de wereld.’ De verdere uiteenzetting suggereert een antropocentrische visie, waarbij planten en dieren enkel in functie van de mensen worden vermeld – ook in de titel zijn die niet meer dan ‘de rest’. Dat op de slotpagina, die de beginpagina nagenoeg kopieert, ‘planten’ uit de opsomming zijn weggelaten, lijkt dit te bevestigen:
 
‘Dit is dus de aarde
Een grote bol die in de
ruimte zweeft. Hierop wonen wij allemaal.
Alle mensen en alle dieren.

Het hele soepzootje.’
 
Dat soepzootje wordt mooi gevat in de prenten van Van Doninck. Het geslaagde kleurgebruik en de vloeiende lijnen sluiten goed aan bij het verhaal en worden ondanks hun realistische uitvoering gekenmerkt door Van Donincks typische beeldtaal. Een sterke prent als die van de oceaan, toont echter ook dat er misschien nog meer in had gezeten. In die prent komt een stroom aan waterwezens die elkaar achternazitten voort uit de draaikolkbeweging die zo vaak het ontstaan van het heelal schetst. Zulke composities leggen ook een esthetische dimensie over het informatieve verhaal. Het is dan ook spijtig dat de prenten op sommige punten lijken te leiden onder een computertechniek of slechtere drukkwaliteit, met zichtbare pixels of iets te repetitieve patronen.
 
Laat deze kanttekeningen echter geen reden zijn om het boek niet aan kleuters voor te lezen. Het hele soepzootje is zonder twijfel een van de beter geslaagde boeken waarin het
ontstaan van het heelal en de evolutie op aarde in een prentenboek voor kleuters worden samengebald.
 
Floor Bal, Sebastiaan Van Doninck (ill.): Het hele soepzootje, Gottmer, Haarlem 2018, 36 p. : ill. ISBN 9789025768003. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri