Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 7, JULI 2018

Kim Crabeels, Seppe Van den Berghe (ill.): Groetjes uit Poesbekistan

door Katrien Maris

6+ - De woordeloze illustratie waarmee dit boek begint, doet je even stilvallen. In de stijlvolle woonkamer lijkt wel een bom ontploft. Onder de salontafel zijn onder andere een sok, een koffiemok, enkele losse papieren en een ovenwant te vinden. Dekentjes zijn achteloos neergesmeten in de zetel en op de rugleuning slingeren een trui en enkele tijdschriften. Een doos met restjes pizza staat vergeten op de vloer. Het gezin dat hier woont, is overduidelijk het noorden kwijt. Dat gezin bestaat uit papa en zijn negenjarige dochter Cat. Het overlijden van mama heeft hen totaal ontredderd achtergelaten. Daarbovenop is Poes, de huiskat en Cats beste vriend, drie weken geleden onverwacht gestorven.
 
De puinhoop in Cats hoofd wordt treffend weerspiegeld in haar chaotische vertelstijl, die pas volledig tot zijn recht zal komen bij oudere kinderen. We lezen flarden van haar herinneringen aan fijne momenten met Poes. Hoe ze Poes in bed urenlang voorlas uit haar lievelingsboeken. Hoe Poes als zwerfkat bij haar toe kwam en hoe hij met zijn nagels lusjes maakte in de bekleding van de zetel. De meest intense momenten beleefde Cat wanneer ze samen met Poes naar een huilfilm keek, gezellig onder een dekentje in de zetel. Met een stukje chocolade erbij was het helemaal perfect. Vlak voor Poes’ dood maakte ze kennis met Rinus, het neefje van de akelige buurvrouw, op wie ze op slag verliefd werd. En na een lichte aarzeling, keurde Poes het vriendje goed.
 
Cat vertelt vanuit een kinderlijk perspectief. Ze projecteerde haar eigen gevoelens en gedachten op Poes, die, in haar beleving, echt met haar praatte: ´Laten we vandaag onze pyjama aanhouden!’ of ‘Uit met dat huiswerk! Het is poezenknuffeltijd!’ Zo creëerde ze een zielsverwant voor zichzelf, een copingsstrategie die vaak door kinderen gebruikt wordt om groot verdriet verteerbaar te maken.
 
Tussen de warme herinneringen verweeft Cat momentopnames waarin het verdriet om mama rauw de kop op steekt. De treiterende houding van sommige klasgenoten omdat haar gezin niet meer compleet is, doet pijn. Ook vindt ze het moeilijk dat papa er niet toe komt om mama’s kleerkast op te ruimen. Verstrikt in zijn rouwarbeid, vindt hij na Poes’ dood niet de juiste woorden om haar te troosten. Daarom creëert hij een fictieve poezenhemel, Poesbekistan.  
 
Cat voelt papa’s onvermogen om rechtstreeks over zijn verdriet te praten. Maar ze merkt ook dat het hem wel lukt om via brieven van Poes uit Poesbekistan en brieven van mama uit de hemel te communiceren. Dit meisje weet heel goed dat papa de brieven schrijft, maar ze kiest er voor om echt in die brieven te geloven. Kim Crabeels toont hier op een prachtige manier hoe kinderen op de meest onverwachte momenten, zelfs in groot verdriet, ongelofelijk wijs kunnen zijn.

Cat en papa leren gaandeweg beter met hun verdriet omgaan. Samen ruimen ze de tuin op en zo komt er wat orde in de chaos. Rinus komt op bezoek, Cat durft haar tranen de vrije loop laten en ze picknicken samen bij het grafje van Poes. Papa lijkt met momenten uit zijn verstarring te ontwaken. Het boek eindigt met een brief van papa aan mama, waarin hij belooft haar kast op te ruimen en naar de kapper te gaan.
 
Seppe Van den Berghe ondersteunt het verhaal met fijne lijntekeningen, ingekleurd in frisse tinten. Hij weet betekenisvolle momenten mooi om te zetten in een pakkend beeld. Hij besteedt veel aandacht aan het spel met licht en schaduw en werkt graag met vogelperspectief. Zo spreekt de dubbelbladige illustratie waar we van bovenaf neerkijken op de werkzaamheden van vader en dochter in de tuin, boekdelen. In een bladvullend, donkergroen grastapijt staat Cat links beneden met een zak vol dorre bladeren. Rechts in het midden veegt papa met een tak blaadjes bijeen. Hun donkere schaduw op het gras is duidelijk zichtbaar. Er is een grote afstand tussen hen beiden, maar ze staan wel naar elkaar toegekeerd. Een hoopvol signaal!
 
Op een ontroerende manier weten Crabeels en Van den Berghe in de kern te vatten wat rouwen betekent. Het is een langdurig proces, soms een stap vooruit soms drie achteruit waarbij hoop en verdriet nooit ver van elkaar verwijderd zijn.
 
Kim Crabeels, Seppe Van den Berghe: Groetjes uit Poesbekistan, De Eenhoorn, Wielsbeke 2018, 70 p. : ill. ISBN 9789462912915

deze pagina printen of opslaan