Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 9, OKTOBER 2019

Ted van Lieshout: Kleuren. Een tentoonstelling over kleur & kunst

door Frauke Pauwels

9+ - Het is alweer even geleden dat Ted van Lieshout met zijn driedelig Papieren museum lezers inleidde in de kunsten, maar de kunst van het informatieve boek zit hem nog helemaal in de vingers. In een overtuigend amalgaam van wetenschappelijke verklaringen, beeldende vergelijkingen en voorbeelden uit de kunst licht hij in Kleuren. Een tentoonstelling over kleur & kunst toe hoe wij kleuren zien, hoe kleuren worden gemaakt voor drukwerk of schilderkunst en welke effecten of betekenissen kleuren kunnen hebben.
 
Het woord ‘toelichten’ doet echter onrecht aan het boek: Van Lieshout gaat verder dan informeren. De voorbeelden die hij kiest en de vergelijkingen die hij maakt, zetten meermaals aan het denken. Zo raakt hij al meteen in het eerste hoofdstuk aan het debat rond huidskleur, waarbij het woord ‘blank’ plaatsmaakte voor ‘wit’:
 
‘Onzin natuurlijk: Aziatische mensen zijn beige, zwarte mensen zijn bruin en witte roze’.
 
Daarbij omzeilt Van Lieshout overigens elke verwijzing naar die hedendaagse discussie. Aanleiding voor zijn bedenking is, zoals in het hele boek, de kunst, en met name Malevitsj’ ‘Zwart vierkant’. Daar is hij bij beland na een stukje filosoferen over de vraag of ‘niets’ wit dan wel zwart is. Zo weeft hij voortdurend kunst, filosofie, geschiedenis en wetenschap door elkaar.
 
Het boek is gestructureerd volgens kleuren: na ‘zwart’/‘wit’ en ‘grijs’ en een stuk over kleuren in het algemeen, volgt enigszins verrassend ‘bruin’, ‘het stiefkind onder de kleuren’. Pas daarna volgen rood, geel, blauw, groen, oranje, paars en roze. Telkens vormt de aanwezigheid van die kleur in de kunst het vertrekpunt voor verdere exploratie.
 
De vormgeving van het boek, ook verzorgd door Van Lieshout, is aantrekkelijk geritmeerd. Grote en kleinere letters, smallere kolommen en bredere blokken, tekst en beeld wisselen elkaar af, met ruim plek voor kunstwerken en kleurdiagrammen. Kleurennamen zijn telkens in de respectievelijke kleur(schakering) en in een kalligrafisch lettertype afgedrukt – dat laatste overtuigt mij minder, maar dat is uiteraard slechts een kwestie van smaak. Naast een paginavullend kleurenwiel met alle denkbare schakeringen, krijgen op de slotpagina colofon, herkomst van de afbeeldingen en een persoonlijke anekdote een plek. Spijtig dat een register en uitgebreidere bronvermelding ontbreken. Dat is in Nederlandstalige non-fictie vooralsnog vaker zo, maar het zou het inzicht versterken dat je dit boek op vele manier kan induiken: als weetgrage lezer gericht op zoek naar feiten en inzichten, als nieuwsgierige kunstliefhebber, of gewoon, als toevallige passant die geïntrigeerd raakt door deze rijke tentoonstelling.
 
Ted van Lieshout: Kleuren. Een tentoonstelling over kleur & kunst, Leopold, Amsterdam 2019, 78 p. : ill. ISBN 9789025877309. Distributie Standaard Uitgeverij 

deze pagina printen of opslaan