9+ - Rebecca
Stead, van wie intussen al het vierde boek in het Nederlands verschijnt, draagt
De lijst van dingen die niet zullen
veranderen op aan ‘ieder kind dat twee manen ziet’. Pas wie het boek leest,
begrijpt wat daarmee is bedoeld: alle kinderen die wegens de scheiding van hun
ouders in twee huizen moeten leven. Maar ‘het meisje dat twee manen kan zien’,
‘klinkt [ook] een beetje als een geheime kracht’, vindt de nieuwe zus van
ik-verteller Bea.
Bea ontwikkelt in de loop van het verhaal inderdaad flink wat
vaardigheden die haar sterker in het leven laten staan. Aanleiding voor Bea’s
verhaal is ‘iets’ in verband met haar vaders tweede trouwdag, al duurt het tot
het einde voor duidelijk is wat daar precies is gebeurd en hoe het ene zich tot
het andere verhoudt. Om dat verhaal verteld te krijgen moet Bea puzzelen en
schuiven met haar eigen herinneringen, en met het verleden van haar vader en
zijn nieuwe man Jesse.
Hoe fantastisch haar vaders
vriend ook is en hoe vloeiend de organisatie van de scheiding – met een ‘lijst
van Dingen Die Niet Zullen Veranderen’ als leidraad – ook lijkt te zijn
verlopen, verdriet en schuldgevoel tegenover de andere ouder liggen altijd op
de loer. Daar stopt het verhaal echter niet. Bea heeft het daarnaast ook
moeilijk om haar plek te vinden in de (klas)groep, zou zich op feestjes vreemd
gedragen, heeft eczeem, is zo slecht in spelling dat ze nagenoeg als enige
blijft uitgesloten van de spellingsfeestjes die haar leerkracht met de klas
viert, draagt een geheim met zich mee dat haar overlaadt met schuldgevoel etc. Dat
wordt echter nooit te veel: het scala aan gevoelens en ervaringen dat Bea
overkomt, en de intensiteit waarmee die haar kunnen overvallen, schetst
waarachtig het innerlijke leven van een tienjarige.
Om daarbij te worden begeleid,
bezoekt Bea therapeute Miriam: ‘Gevoelens zijn soms net grote honden, Bea. Soms
gaan ze een beetje met je aan de haal’. Wanneer Bea droomscenario’s bedenkt
rond de logeerpartij van haar langverwachte ‘nieuwe zus’, de dochter van Jesse
die in een andere Amerikaanse staat bij haar moeder woont, probeert zij dat te
kaderen en in te tomen. Ook legt Miriam uit hoe achter een gevoel vaak andere
gevoelens schuilgaan, en leert ze Bea te herkennen hoe een gevoel zich
lichamelijk aandient. Samen met Bea krijgen zo ook lezers tal van beelden
aangereikt als emotionele kapstok. Bea’s bezoekjes aan therapeute Miriam
voorkomen echter allerminst dat Bea impulsieve daden stelt die straffe gevolgen
hebben: ze nodigt ongemerkt Jesses broer uit voor de bruiloft en legt daarmee
een bom onder het feest. Jesses broer heeft Jesses homoseksualiteit immers
nooit willen aanvaarden.
Naast (onder meer) de bezoekjes aan Miriam, de brieven aan
haar bijna-zus en de lijst met Dingen die Nooit Zullen Veranderen’, keert ook
het koloniaal project van Bea’s klas steeds terug. Dat is een bevreemdend
motief: zowel in de Amerikaanse context van het origineel als in die van de
Vlaamse of Nederlandse lezer van de vertaling, is het bezwaarlijk nog te aanvaarden
dat kolonisten zonder enige contextualisering worden neergezet als een soort
van avontuurlijke padvinders die het leven met vindingrijke methoden aangenamer
maakten.
Voor
de geoefende lezer is dit boek misschien wat te expliciet, maar voor wie vol in
de turbulente tienertijd staat en nog volop strategieën moet ontwikkelen,
werken heel wat keuzes van Stead erg overtuigend.
Rebecca Stead: De lijst van
dingen die niet zullen veranderen, Querido, Amsterdam 2020, 230 p. Vertaling van The List of Things That Will Not Change
door Jenny de Jonge. ISBN
9789045124278. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan