Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 9, OKTOBER 2019

Jessica Love: Julian is een zeemeermin

door Jen de Groeve

3+ - Julian en zijn oma nemen na een bezoek aan het zwembad de metro naar huis. Na hen stappen ook drie zeemeerminnen in. Of beter, vrouwen uitgedost als zeemeermin, maar voor Julian zijn ze echt, zoals in zijn boek. Hij kijkt gefascineerd naar de fraai uitgedoste dames en vervolgens vult het metrostel zich met bruisend water. Julian trekt zijn kleren uit en voert, ongetwijfeld geïnspireerd door Disney’s Little Mermaid, een exuberante onderwaterdans uit, om even later verrukt vast te stellen dat hij een vissenstaart gekregen heeft.  
 
Dan haalt oma Julian uit zijn dromen: ‘Kom, lieverd. Dit is onze halte’. De zeemeerminnen wuiven hen na. Julians verbeelding is nu helemaal ontbonden en thuis gaan opnieuw de kleren uit. Hij sloopt een potplant om een passende hoofdtooi te maken en het gordijn kan prima dienen als staart. Met nog wat bloemetjes en een streepje lipstick transformeert hij zichzelf tot een prachtige meermin. Oma is niet gelukkig met wat ze ziet en Julian blijft vertwijfeld alleen. Maar even later is oma terug en ze geeft hem een geschenk. Eentje waar Julian in zijn leven goed mee verder kan, lijkt mij.
 
Julian is een zeemeermin is Jessica Love’s debuut, en wat een voltreffer! De ervaringen van een transgender en, in het spoor daarvan, interesse in de wereld van dragqueens lagen aan de basis van dit boek. De meerminnen in de metro zijn, aldus het verhaal in de prenten, onderweg naar de Coney Island Mermaid Parade, die in New York elk jaar de zomer inluidt. Het is een evenement waarop iedereen uitgenodigd wordt tot ongeremde zelfexpressie, waar niemand wordt aangekeken op wie hij is of wil zijn. Een parade dus waar de LGBT-gemeenschap zich graag bij aansluit. In de tekst is hier allemaal geen sprake van. Wie de Mermaid Parade niet kent, zal de prenten wellicht interpreteren als een uiting van kinderlijke fantasie. En dat werkt ook prima. Dit boek heeft dan ook veel meer te bieden dan het thema van genderidentiteit.  
 
Oma geeft Julian een halssnoer cadeau nadat ze zijn verkleedpartij heeft ingeschat, waarmee ze bevestigt dat hij mag zijn wie hij is. Ze is een bijzonder personage en de prenten van haar zijn van gevoel doortrokken. Je ziet een vrouw die geleefd heeft, die onuitgesproken zorgen met zich meedraagt en zwijgzaam doet wat ze moet doen. In haar eentje voor Julian zorgen bijvoorbeeld, wat ze met een groot hart en veel wijsheid doet. Love toont een grote finesse in het uitdrukken van gemoedstoestanden wanneer ze oma’s doorgaans wat stugge blik vriendelijk en warm op haar kleinzoon laat vallen.  
 
Love’s penseelstreek is zacht, dynamisch en trefzeker. Een prent die me frappeerde, is deze van Julian en zijn oma op weg naar de parade. Langs de straat staan twee coole meiden tegen een bakstenen muur. Met een drankje in de hand bekijken ze met onverschillige distantie de passanten. Een van de voorbijgangers is een oude man op wandel met twee schoothondjes. Kleurrijke short aan, zomers hemd over zijn bolle buikje gespannen en de schriele benen in witte kniekousen gestoken. Het is een momentopname uit het dagelijks leven zoals een straatfotograaf ze zou vastleggen. En zoals in de beste traditie van de straatfotografie houdt dat ene welgekozen moment verhalen in. De lezer is uitgenodigd om ze te ontdekken.
 
Misschien is straatfotografie wel een inspiratie geweest voor Love. Ik moest bij de prent van de kinderen die spelen in de waterstraal van een opengedraaide brandkraan denken aan de bekende foto van Magnumfotograaf Leonard Freed uit 1963 in Harlem: ‘Fire Hydrant’. Dat hoeft niet zo te zijn natuurlijk. Kinderen die op straat in het water spelen, behoort hoe dan ook tot de karakteristieke beelden van New York, waar sinds meer dan een eeuw in het heetst van de zomer de brandkranen opengaan. En historisch is natuurlijk ook de uitzinnige maskerade van de Mermaid Parade. Het is Love prachtig gelukt om in al deze prenten de hartklop van het leven in zijn vele uitdrukkingsvormen te laten voelen.
 
Het verhaal van Julian en zijn oma wordt vooral gedragen door de prenten. Voor je de eerste registrerende regels leest – ‘Dit is Julian en zijn oma. // Dit zijn zeemeerminnen.’ --, is al een stuk van het verhaal in beeld gebracht, beginnend op de binnenkant van de cover en over de titelbladzijde heen. Maar Love zet de schaarse tekst vernuftig in om een mooie spanning te creëren tussen realiteit en fantasie. De zeemeerminnen op de prent zijn verklede dames, maar in de tekst, en voor Julian, zijn ze echt. Een paar bladzijden verder heb je die spanning opnieuw, wanneer Julian en oma de spelende meisjes bij de brandkraan passeren:
 
‘Oma, zag je die zeemeerminnen?’
‘Ik zag ze, lieverd.’
 
Fantasie en realiteit worden ook met elkaar verbonden in beeldverwijzingen: in zijn droombeelden aan het begin van het verhaal krijgt Julian van een wonderlijke blauwe vis een halssnoer. Zijn oma draagt een jurk in hetzelfde blauw en met dezelfde motiefjes als zij hem een halssnoer geeft. En wat dacht je van deze: op de schutbladen vooraan staat een grote prent van het zwembad. Oma en haar vriendinnen houden zich veilig aan de kant vast terwijl Julian in het water onderduikt. Op het achterplat heeft Julian de dames in badpak tot zeemeerminnen getransformeerd. Geen badranden meer hier en ook geen schroom, ze dalen bevrijd in de diepte af met een opgetogen Julian tussen hen in.  
 
Dit knappe, onbevangen prentenboek is met een groot inzicht in de mens gemaakt en biedt veel stof tot nadenken. Het laat zich op meerdere manieren lezen en kan dan ook lezers van verschillende leeftijden boeien. Jessica Love kreeg er de Klaus Fugge award voor, een bekroning voor beloftevolle nieuwkomers in het genre van het prentenboek.
 
Jessica Love: Julian is een zeemeermin, Randazzo, Ootmarsum 2019, 32 p. : ill. ISBN 9789493007055. Vertaling van Julian is a Mermaid. Distributie Baeckens Books





deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri