Adolescenten

JEUGDBOEKEN NR. 6, JUNI 2021

Clara Smyth: De falling in love montage

door Henk van Viegen

14 + - Je krijgt in deze roman wat je meteen in zin één zogenaamd niet beloofd wordt: een romantische komedie. Met liefde op het eerste gezicht bij een onmogelijk toevallige ontmoeting, bij voorbeeld, en de rest van het schema. Als de hoofdpersoon, de Ierse Saoirse, je dus vertelt (letterlijk, ze spreekt je nu en dan gezellig toe) dat ze niet meer gelooft in de liefde en al helemaal niet zoals je die krijgt voorgeschoteld in romcoms, dan kun je het verhaal voor een deel meeschrijven.    

Na haar examen middelbare school leert Saoirse op een tamelijk onmogelijk toevallige manier de Engelse Ruby kennen. Tijdens een feestje ziet ze in de tuin een onderlijf uit een struik steken. Het blijkt te horen bij een erg leuk meisje (dat ze al even gezien had in de keuken) dat op zoek is naar een katje. Er springt een vonk over, maar allebei vinden ze dat het beter is een soort deal te sluiten: samen te genieten van de komende vakantie, elkaar daarna los te laten en verder te gaan met het leven na school. Ruby weet Saoirse over te halen daarbij gebruik te maken van het schema van de romcom, met elementen als het hartstochtelijk zoenen in de regen, de kermisdate, het dollen, de date in een roeiboot, de filmavond. Deze formulescènes, waarin de hoofdpersonages verliefd op elkaar worden, zijn samen wat dan heet: ‘de falling in love montage’. Om een en ander te begrijpen en te kunnen uitvoeren, moet Saoirse dan wel allerlei iconische romcoms gaan kijken, want haar eigen genre is horror.  
 
De twee werken bijna de hele lijst van het schema af, uiteraard wordt hun contact steeds dieper, ook een kenmerk, we gaan immers onherroepelijk richting happy end. Maar eerst dient de verdieping plaats te vinden, vooral door wat ellende, liefs met wat sentimentele kanten, een emotionele blokkade bij een van de twee in te bouwen en niet te vergeten: de crisis. Zo zijn daar: Saoirse op zich leuke vader, die besloten heeft te hertrouwen met Beth, op het eerste gezicht uiteraard een bitch. Verder moet Saoirse nog allerlei relationele troep opruimen: ruzie met haar ex Hannah, ruzie met hartsvriendin Izzy. En dat terwijl Saoirses moeder met vroege dementie in een verzorgingshuis zit.  
 
Dat laatste is de essentie van de houding van Saoirse. Sinds ze dat weet, wil ze zich niet meer echt aan een geliefde overgeven. De dementie van haar moeder is genetisch bepaald, wat betekent dat de kans aanwezig is dat Saoirse ook vroeg dement zal worden. Eigenlijk is ze best kwaad over het feit dat haar ouders, die wisten van die dementie, toch besloten hebben een kind op de wereld te zetten. Het bepaalt ook de keuze die Saoirse moet maken op het punt van haar studie: naar Oxford (ze heeft een invitatie), of in de buurt blijven zodat ze haar moeder kan blijven bezoeken? Ruby, die wel een belangrijk geheim deelt met Saoirse (over haar zieke broertje), heeft al snel door dat Saoirse iets over haar moeder achterhoudt, de oorzaak van een tijdelijke verwijdering.
 
Het leuke is dat we hier te maken hebben met een gay-romcom; die is er nog niet volgens Ruby. Ja, je hebt romcoms waarin een vrouw verliefd wordt op een erg leuke andere vrouw, via haar vriend of zo, maar dat telt niet. En dus past dit verhaal goed in de inmiddels vier romans en een interviewboek omvattende Glow-reeks van Querido, met diversiteit in gender en seksualiteit als uitgangspunt. Opvallend is dat over de lesbische liefde werkelijk niemand ook maar in de verte moeilijk doet, ouders niet, op school en op feesten ook niet. Saoirse heeft er wel even over gedaan om voor zichzelf te accepteren dat ze lesbisch is, na een vrij ruige periode en ook wat eetproblemen. In de romcom die ze spelen, zijn Ruby en Saoirse overigens geen van beiden de man, aan die ouderwetsigheid doen ze niet.
 
Niettemin moet je je wel door allerlei liefdesgebabbel, gezwijmel in romantische vrijscènes, en ook een paar tamelijk onbenullige ruzietjes heen lezen. Een paar gebeurtenissen, zoals een uitvoerig vertelde kookcursus, hadden er best uit gekund. En sommige, daverende clichés moet je ook gewoon mee willen nemen. Zoals het feit dat de weerbarstigheid van Saoirse in wezen verzet is tegen overgave aan de vriendelijkheid van anderen. De inpassing van de nieuwe vrouw van de vader (eerst fel verzet, daarna zelfs bewondering en liefde). De jaloezie en de geheimen in de wereld van hartsvriendinnen. Wel is er een mooie, actieve en humoristische rol weggelegd voor jeugdvriend Oliver, hoewel ook hier wel wat bekende elementjes voorbij komen (populaire, maar in wezen eenzame rijkeluisziel).
 
Het slot is in alle opzichten happy, maar niet klef, en op een belangrijk punt zelfs enigszins open. Wat de studiekeuze van Saoirse betreft, is er een mooie verbinding met de dementie van haar moeder.
 
De falling in love montage is een vlot geschreven, intelligent opgezette meidenroman. In literair opzicht niet een topdeel, maar in een reeks is verscheidenheid niet onverstandig, er moet wat te kiezen zijn.
 
Clara Smyth: De falling in love montage, Querido, Amsterdam 2021, 334 p. ISBN 9789045124810. Vertaling van The Falling in Love Montage door Maria Postema. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan