5+ - Al een tijd is Harmen van Straaten
(Arnhem, 1958) een vaste waarde in de jeugdliteratuur. Hij voltooide ooit een
studie rechten en werd vervolgens docent recht in Amsterdam. Maar dat bleek
toch niet echt wat hij wilde. Naast zijn baan begon hij met het illustreren van
kinderboeken. In die beginjaren viel zijn werk mij al op: los, sprookjesachtig
en ook wel een beetje ondeugend. Toen Van Straaten (familie van Peter van
Straaten) voorgoed afscheid nam van de juristerij en zich helemaal op het
illustreren ging toeleggen, kwam de vaart in zijn carrière. Hij begon ook zelf
te schrijven. We zijn inmiddels ruim vijftig boeken uit eigen keuken verder.
Gelukkig is
Harmen van Straaten in zijn creatieve werk nog steeds ondeugend. Er kwam een
krokodil logeren is een voorbeeld van een prentenboek met een strekking die
op een leuke manier niet helemaal in de haak van het fatsoen is. Eerst eens
beter kijken naar de tekenstijl: in de wereld van het jongetje Timo zien de
volwassenen er niet op hun voordeligst uit. Vader en moeder, modern en tegelijk
suf gekleed, ogen enigszins verkreukeld. Ze stralen een bijna melancholieke
vermoeidheid uit die je heel goed herkent uit het moderne bestaan, waarin
jachten en jagen centraal staan. De obese buurvrouw, die in het verhaal een
kleine, maar schurende, rol speelt, wordt glorieus in foute legging afgebeeld.
Van Straaten
betoont zich daarmee een realist met gevoel voor humor. Want inderdaad, zo ziet
de werkelijkheid van het moderne kind eruit. Niet al te opgepoetst en ook niet
vergeven van een politiek en sociaal correcte sfeer. Kinderen mogen die spiegel
best in een vrolijk verhaal voorgehouden krijgen. Waar de sociale media met technische
kunstgrepen de werkelijkheid anders voorstellen en zelfs verdraaien, kan
tegengif immers geen kwaad.
De tekst van het verhaal op rijm heeft een verfijnde
ontregelende gekte. In een paar stappen ontwikkelt zich een curieuze situatie.
Vanaf een jaar of vijf goed te volgen, omdat kleuters nog geen lastige vragen
stellen die een kolderachtig sprookje om zeep kunnen helpen. Het draait bij Van
Straaten vaak om humor en ongeremde verbeelding. Onderliggend thema bij deze
krokodil-belevenis is het irritante gedoe rond het bezorgen van pakketten. Je
wordt tegenwoordig tureluurs van bezorgers die aanbellen met de vraag of je een
pakje kunt aannemen voor de buren. In een wervelend verhaal wordt onheil op een
gemakzuchtige buurvrouw afgewenteld en blijkt de kleuter Timo slimmer dan zijn
paniekerige ouders. Bij het voorlezen moet vooral het steeds terugkerende en geaccentueerde
woord BIL galmend worden uitgesproken. Succes verzekerd. Een kanttekening in
verband met het enigszins beteugelen van de slechtheid van de mens: wraaknemen
is erg leuk, maar eigenlijk niet netjes.
Boeken van Harmen van Straaten
werden onder meer in het Japans, Koreaans, Frans en Noors vertaald. Zijn
illustraties van Een opa om nooit te vergeten (met Bette Westera – De
Fontein 2016) werden bekroond met de gouden appel van de biënnale van
Bratislava en de grand prix van de sankei shimbun in Japan.
Harmen
van Straaten: Er kwam een krokodil logeren, Leopold, Amsterdam 2023, 32 p. :
ill. ISBN 9789025885717. Distributie Standaard Uitgeverij
© 2024 | MappaLibri