In Naar het leven zijn
verhalen uit het oeuvre van Nicolaas Matsier (1945) bijeengebracht die hij,
onder andere titels, publiceerde tussen 1976 en 2005. De huidige uitgave valt
uiteen in ruwweg twee delen: een keur aan korte verhalen, van slechts enkele
pagina's lang, gevolgd door volledige novellen als 'Oud-Zuid' en 'Onbepaald
vertraagd'. Matsiers ervaringen als redacteur bij een uitgeverij in 'Onbepaald
vertraagd', reizen die hij maakte ('Roma AmoR') en het opgroeien van zijn
dochters ('Elke dag vaderdag') zijn enkele van de onderwerpen die de revue
passeren. Kenmerkend zijn de heldere, soepele stijl en precieze observaties,
die we ook al kenden van zijn onversneden non-fictie. De essaybundels Een sluimerend systeem of zijn recente Compositieportret zijn daar een paar
voorbeelden van.
Naar het
leven begint meteen al met verwondering, in dit geval van een jonge vader:
hij kijkt, legt vast en analyseert hier een daar. 'Hoe beleven peuters de taal
van de versjes van Miep Diekmann?' 'Wat zou zich afspelen in de hoofdjes van
drie-vierjarigen die zichzelf voorlezen?' zijn maar enkele van de vragen die
Matsier zich stelt. Iets meer afstand lijkt de auteur te nemen in de
kortverhalen over Meneer Kortom, hoewel de bezoeken aan tandarts of dierenarts
nauwelijks verholen autobiografische elementen zullen bevatten. Ook hier is
weer sprake van twee dochters, nu van haast volwassen leeftijd. Matsier was in
de jaren zeventig een van de oprichters van het literaire tijdschrift Revisor, waarin hij ook debuteerde met
het hier opgenomen lange verhaal 'Scheltema Oostersche kunst'. Het
hoofdpersonage wordt bij de kunsthandel in dienst genomen om het archief van de
oude Scheltema op te ruimen, een thema overigens dat ook in Matsiers latere
werk als Gesloten huis' uitgebreid
aan bod komt. Opruimen, structuur aanbrengen, dat is ook wat Nicolaas Matsier
lijkt te hebben willen doen met deze bundel: de verhalen zijn geordend naar
leeftijd - de hoofdpersoon is in de eerste verhalen duidelijk ouder dan in de
laatste - en stijl en hier en daar herzien. Naarmate de bundel vordert, lijkt
de schrijver steeds losser te komen staan van het verhaal, en dat is helemaal
het geval in de voorlaatste hier opgenomen novelle 'Onbepaald vertraagd', die
bestaat uit haast zwevende epistels rond onbewogen objecten en personen (in
alle betekenissen van het woord). Een en ander wordt ook gesymboliseerd door
een hoofdpersonage dat zich in een lift bevindt en vaststelt in een vacuüm op
te stijgen, uit te stappen 'hoog in de lucht', en dan terstond te
verdwalen.(Dat hij aan het einde ook nog eens naar een fluitconcert gaat
luisteren kan haast geen toeval zijn).
Eindigen doet Matsier met
de novelle 'Roma AmoR' , voorheen bekend onder de naam De eeuwige stad. Hier reist een schrijver naar Rome in de hoop er
aan zijn roman te kunnen beginnen.
Door zoveel werk van Nicolaas
Matsier in één bundel samen te brengen, werk dat bovendien een periode van haast
dertig jaar omspant, wordt de lezer een duidelijk beeld geboden van
terugkerende thema's in Matsiers oeuvre (het leven van een schrijver, het leven
van een vader, dwalen en al dan niet vergeefse pogingen tot het aanbrengen van
orde) en van zijn zin voor nauwkeurigheid en detail. Naar het leven biedt een mooi overzicht voor de liefhebber en is
een interessante aanwinst voor wie Matsier nog moet ontdekken.
Amsterdam : De Bezige
Bij, 2015, 474 p.
ISBN 9789023493761
© 2024 | MappaLibri