Een maaltijd in de winter

‘We besloten datgene te doen waarvoor onze commandant ons had laten vertrekken. Vooral uit erkentelijkheid. We voelden ons dankbaar omdat we waren ontsnapt aan het fusilleren.’ Drie soldaten vertrekken in Een maaltijd in de winter voor dag en dauw op Jodenjacht. Ze maken deel uit van een Sondercommando dat in het Poolse Galicië de Joodse bevolking systematisch uitmoordt. Het dagelijkse ‘karwei’ kan enkel worden vermeden als je je ziek meldt of wanneer je de opdracht krijgt in de bosrijke omgeving op zoek te gaan naar Joden die zich verstopt hebben. Het is de enige manier om je eventjes te onttrekken aan het geestloos doden. Maar dan moet je wel Joden vinden en mee terugbrengen. Hoe kunnen je bevelhebbers anders weten of je werkelijk hebt gezocht?
De tocht door het Poolse platteland werpt de drie mannen terug op zichzelf, op hun kleine bekommernissen en povere dromen. Er is het praktische probleem van zich in de ijzige kou een weg te banen door die ‘spierwitte zee’ omzoomd door berijmde bossen. Maar hun belangrijke zorg blijft toch een slachtoffer vinden, want anders worden ze de dag erop opnieuw ingeschakeld bij de liquidaties.
De tocht zelf — met de Jood die ze uiteindelijk opsporen —, en vooral de tijd die ze doorbrengen in een verlaten Pools boerderijtje, waar ze een oude kachel lang genoeg gaande moeten houden om een maaltijdsoep te kunnen bereiden, neemt het verhaal geheel in beslag.
Een maaltijd in de winter hakt er stevig in. Het is geschreven in korte, staccato zinnetjes, als ware het een verslag, maar dan wel vol sprekende details, pakkende beelden en indringende dialogen. De lezer wordt zonder pardon meegesleept in de even banale als bloedstollende wereld van massamoordenaars, een ervaring die hem pas echt naar de keel grijpt wanneer enkelen onder hen medemensen blijken te zijn die tijdens hun ‘laatste avondmaal’ zelfs even tot bezinning dreigen te komen: ‘Waarom laten we hem niet vertrekken?’ ‘Waarom dat?’ ‘Als we aan hem denken, zal ons dat goed doen.’
Schokkend als de geschriften van Herta Müller, waar Een maaltijd in de winter in al zijn beknoptheid en intensiteit aan herinnert.

Hubert Mingarelli, Een maaltijd in de winter, Meulenhoff Amsterdam, 2014, 159 p., € 14,95. ISBN 9789029089609. Vert. van: Un repas en hiver door Reintje Ghoos / Jan Pieter Van der Sterre. Distributie: Meulenhoff Boekerij

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

© 2024 | MappaLibri