Nikkelen Nuri is al jaren de kapper van een afgelegen dorp in Anatolië. Wanneer hij op een dag verdwijnt, vragen zijn vrouw en kinderen het dorpshoofd om hulp. Die klopt enkele dagen later aan bij het provinciehoofd en verspreidt het nieuws op bekende en onbekende plaatsen, maar zelfs de zigeuners weten geen nieuws te rapen. Er worden mannen van het dorp uitgestuurd om Nuri te zoeken, maar wanneer ze terugkeren, blijken ze veranderd te zijn: ze zijn zwijgzaam en in zichzelf gekeerd, alsof ze vreselijke dingen hebben gezien. Een nieuwe kapper vestigt zich in het dorp. Parallel met dit verhaal loopt een verhaallijn die zich volledig afspeelt in het kapperssalon, waar de verteller goed observeert wat er gebeurt en vooral hoe de kapper en zijn klanten zich gedragen. Die klanten zijn grotendeels de belangrijkste personages in het hoofdverhaal, zodat feitenrelaas en beschouwing complementair zijn en door elkaar kronkelen. Soms lijkt het effectenjagerij, maar het procedé werkt omdat het de magisch-realistische sfeer van de roman beklemtoont. Op de dag dat het dorpshoofd voor de vierde keer verkozen wordt, verdwijnt een tweede dorpeling. Men vermoedt dat de mooie Güvercin werd ontvoerd. De dorpswacht wordt erbij gehaald en met twee kompanen begint hij een intensieve zoektocht in de omgeving. Het dorpshoofd is de wanhoop nabij; zelfs een oude, blinde, maar wijze dorpsgenoot kan hem geen raad geven. De vreemde gebeurtenissen volgen elkaar nu bovendien in sneltempo op. Wanneer de kapper zijn hulp om nieuwe scheermesjes stuurt, blijft ook hij weg. Dan duikt Nikkelen Nuri weer op met een bizar verhaal en flarden van herinneringen aan een tijd waarvan hij zelf niet eens weet hoe lang geleden. De twee in elkaar grijpende verhaallijnen en de vele flashbacks wekken een bevreemdende sfeer op en plaatsen je keer op keer voor nieuwe vragen: Wie is de oude en de nieuwe kapper? Of zijn ze een en dezelfde persoon? Waarom verdwijnen zoveel mensen en waarom veranderen anderen door hun verdwijning? Realiteit, droom, fantasie en waanbeelden glijden in elkaar over. Als lezer probeer je eerst nog te volgen, tot je je vanzelfsprekend overgeeft aan dit spel van suggestie en onwaarschijnlijke verhaalwendingen. Zelfs wie verwacht dat in het slot alles op zijn plaats zal vallen, komt bedrogen uit. De auteur zet de ruimte- en tijdsdimensies op hun kop, maar dat gaat deels ten koste van het verhaal zelf. Vernieuwende literatuur uit Turkije, waar de roman een prestigieuze literatuurprijs in de wacht sleepte.
Hasan Ali Toptas, De schaduwlozen, Atlas Amsterdam, 2009, 254 p., € 19,9. ISBN 9789045000978. Vert. van: Gölgesizler door Divendal, Veronica
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 2009
© 2024 | MappaLibri