Gottlieb Zürn is een welgestelde intellectueel op leeftijd die aan het Bodenmeer woont. Zijn vrouw, de hyperactieve Anna, is een succesvolle makelaarster. Ze hebben in hun huwelijk niet veel woorden nodig en communiceren meestal zwijgend: "Het huwelijk is een hel, zeker, maar om als duivel met een engel getrouwd te zijn is beslist draaglijk".
Op een dag komt een jonge Amerikaanse doctoranda bij Zürn op bezoek. Hij heeft ooit twee artikelen over Julien Offray de la Mettrie gepubliceerd en zij onderzoekt de receptie (de vertaling heeft het over 'uitwerking') van de 18e-eeuwse filosoof in Duitsland. De ontmoeting met Beate Gutbrod doet onverwachts passie in hem oplaaien, al verschillen ze veertig jaar in leeftijd. Hoe het tot die stormachtige affaire komt en hoe die weer gedoemd is om te verdwijnen, vertelt Walser in vier hoofdstukken, waarvan het tweede uit het perspectief van Beate wordt verteld, een typische Amerikaanse die overloopt van plannen en eigenlijk met zichzelf geen blijf weet. Dit hoofdstuk en het volgende, waarin Zürn naar Californië reist om er een lezing over La Mettrie te geven, herkauwen veel ingrediënten van de 'campus novel'. Origineler is de wijze waarop ideeën van La Mettrie over de niet te splitsen eenheid van lichaam en geest, de rol van de zintuiglijke ervaring en de afwijzing van schuldgevoelens worden geënt op de beleving van het overspel. Zürns waarheidsliefde haalt het op de leugens die de affaire vereist. Ondanks de seksuele passie voelt hij liefdeloosheid in zijn relatie met Beate, en hij keert halsoverkop terug naar Duitsland, want "het verlangen thuis te komen schijnt groter dan het verlangen van huis weg te komen". Wat meer is: hij beleeft de relatie met Anna bijna als nieuw: "En toen hij nu Anna aankeek, dacht hij dat een gezicht dat je kent sinds het jong was, nooit zomaar oud kan worden. Het jonge gezicht schijnt door al die jaren heen".
Op die manier gaat deze ironische, melancholische roman dus over liefde op oudere leeftijd. Wie wat vertrouwd is met het intellectuele debat in Duitsland zal er ook een afrekening van Walser met de van Duitsers principieel verwachte schuldgevoelens in vinden, en een steek onder water naar het sferisme van Sloterdijk. Een ogenblik van liefde is vaak ook een behoorlijk babbelzieke roman.
Martin Walser, Een ogenblik van liefde, De Geus Breda, 2007, 252 p., € 19,9. ISBN 9789044508048*. Vert. van: Der Augenblick der Liebe door Van Hengel, Ria
Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2007
© 2024 | MappaLibri