Het absurde idee je nooit meer te zien

‘Echte pijn is onzegbaar. Als je kunt praten over wat je verdriet doet, heb je geluk.’ Zo begint Rosa Montero haar relaas over de lijdensweg die haar echtgenoot Pablo moest doormaken. Zijn kort daaropvolgende dood stortte haar in een diep gat, als mens maar ook als schrijfster, en dit ondanks de bewering dat de oorsprong van alle creativiteit in het lijden zou liggen. Ze kwam niet meer verder in het boek waarmee ze bezig was en het zou pas na de lezing zijn van het dagboek dat Marie Curie schreef na het dodelijk ongeval van haar man, Pierre, dat ze de moed vond om over haar eigen verdriet te spreken. In het spoor van een voorgangster dus die met haar wanhoop en eenzaamheid de deur voor haar opende en genoeg emoties losmaakte om het eigen rouwproces aan te kunnen vatten.

Dit resulteerde in een dikwijls aangrijpend, met veel eigen verdriet gekleurd geschrift, een hoogst originele biografie eigenlijk, over een uiterst getalenteerde en moedige Poolse vrouw die er alles voor over had om haar wetenschappelijke droom in werkelijkheid om te zetten; ondanks vele tegenkantingen en de soms ronduit kwaadaardige reacties van haar omgeving. Het verhaalt onder meer hoe ze samen met haar man de zoektocht naar radium en polonium , die hen de Nobelprijs zou opleveren (de eerste van de twee die Marie Curie zou krijgen), moesten uitvoeren in een tochtige oude loods, en hoe de Franse staat hen ook nadien nooit een fatsoenlijk uitgerust laboratorium zou gunnen. Hoe zij zich ‘als een ijsbreker’ doorheen de harde laag vooroordelen tegenover vrouwen (en vooral vrouwen met talent) moest boren, om de beurt gehaat en beschimpt, geminacht en vernederd. Zoals toen ze, vier jaar na de dood van haar man, een verhouding kreeg met een medewerker, Paul Langevin, getrouwd en vader van vier kinderen. Het schandaal dat volgde, kreeg zelfs internationale allures. Maar ze werd ook bewonderd en bemind, vooral toen ze tijdens de Eerste Wereldoorlog kleine eenheden met röntgenapparatuur (petites Curies genaamd) naar het front zond om gewonden te onderzoeken vooraleer tot medisch ingrijpen over te gaan, en zo veel leed kon voorkomen.

Naast het portret van deze uitzonderlijke, maar ook bijzonder menselijke vrouw, telt dit boekje nog vele andere lagen. Zo beschrijft de auteur als ervaringsdeskundige het pijnlijke rouwproces dat moet worden doorgemaakt na het verlies van een geliefd wezen en dat bijna niet onder woorden te brengen is omdat zulk verdriet als een vorm van waanzin moet worden beschouwd. En ten slotte is het een meditatie over de kracht van literatuur en het schrijven als creatieve daad, zelfs als de dood onderwerp is. Want uiteindelijk vinden we ook daarin betekenis in het verhaal van het leven. Het is immers het sluitstuk.  
Tot mijn vreugde citeert Rosa Montero meerdere malen de hier vrijwel onbekende Amerikaanse schrijver-begrafenisondernemer Thomas Lynch, die over de dood een aantal merkwaardige en hoogst originele verhalen heeft geschreven, waarvan er ook enkele werden vertaald.
 
Amsterdam : Wereldbibliotheek 2015, 223 p. : ill. Vert. van: La ridícula idea de no volver a verte door Hendrik Hutter. ISBN 9789028426207 

© 2024 | MappaLibri