14+ - Helemaal anders, en toch ook weer niet. Zo zet
de achterflap Carry On neer, met een
garantie op ‘net zo veel gekus en geklets als je zou verwachten van een Rainbow
Rowell-boek — maar veel en veel meer monsters’. En inderdaad, Rowell gooit een
boel genres in de blender, maar blijft trouw aan het ingrediënt dat Eleanor
& Park zo’n succes maakte: de sterke karakterisering van meerdere
personages, die in korte stukjes afwisselend aan bod komen. En die nog verliefd
worden ook, maar dat terzijde.
Kwatongen zouden kunnen
stellen dat Rowell enkel uit is op een nieuw megasucces. Ze put immers ijverig
uit genres die de voorbije jaren garant stonden voor hypes in de
jeugdliteratuur: fantasy, als in Harry Potter, vampierenverhalen, als in de
Twilight-reeks, mysterie, minder bekend als individuele reeks, maar
alomtegenwoordig, denk aan Sherlock Holmes, Sally Lockhart, Pretty Little Liars
— en dan heb ik het nog niet gehad over de boarding
school-roman, of, onvermijdelijk, het liefdesverhaal. Rowell speelt echter
niet zomaar leentjebuur als ze al te nadrukkelijk elementen uit die genres of,
meer zelfs, individuele reeksen overneemt. Ze gaat een boeiend spel aan met intertekstualiteit
en metafictie, waardoor de lezer aangemoedigd wordt de brug te slaan tussen de
wereld in het boek en die erbuiten. Dat hoofdpersonage Simon op 11-jarige
leeftijd wordt opgevist als uitverkorene in de wereld van magie, zomers tussen
‘gewone’ mensen verblijft in niet al te prettige omstandigheden (tehuizen, geen
vreselijke oom en tante) en wees lijkt te zijn, dat er achter de school het
‘Wankelwoud’ ligt… dat is dus niet te lezen als gemakzuchtig kopieerwerk van
megasucces Harry Potter, maar als bewuste intertekstuele verwijzing die door
het merendeel van de lezers zal worden opgepikt. Ook de magische spreuken zijn
vaak herkenbare fragmenten uit kinderliedjes- en versjes, of varianten op
zegswijzen en typische formules. Wordt iets als ‘Snelle beterschap!’ immers
niet door iedereen ingezet als een vorm van magie, een bijgelovige hoop dat
genoeg empathie kan bijdragen tot genezing? Bovenal werken dergelijke
verwijzingen als uitnodiging om ook andere elementen gelaagd te interpreteren.
Hoe lees je bijvoorbeeld de
dreigende ‘Sleur’, die lijkt te verschijnen en uit te breiden als gaten in de
ozonlaag, en tegelijk gelijkenissen vertoont met de werking van zwarte gaten?
En is Carry On niet bovenal een
kritische analyse van macht en machtsmisbruik in allerlei vormen? Er is de
macht die samen met rijkdom van generatie op generatie wordt overgedragen, er
is de macht die wordt ontleend aan een krachtige tegenstem, aan de positie in
de maatschappij, aan schoonheid of intelligentie, aan groepsdynamiek…
Door
de afwisseling van verschillende personages en stemmen slaagt Rowell erin de
sympathie van de lezer over meerdere personages te verdelen, en naar gelang de
informatie die wordt vrijgegeven te doen evolueren. Die zorgvuldige dosering
van informatie, en verdeling ervan over verschillende personages, draagt ook
bij tot de kracht van het mysterie in Carry
On — op enkele punten zo overtuigend uitgewerkt dat je geneigd bent terug
te bladeren om feiten te checken. Had je het eerder moeten weten?
Een dergelijk vaag
wantrouwen komt ook bovendrijven als tussen twee personages een homoseksuele
liefde ontstaat. Waar de aantrekkingskracht bij het ene personage al lange tijd
duidelijk aanwezig was, lijkt die bij de andere wat uit de lucht te vallen — en
toch, ook hier blijken al heel in het begin schijnbaar toevallige opmerkingen
in het opzet te passen.
Rowell geeft in een dankwoord aan dat ze
de personages Simon en Baz, als fictieve personages al aanwezig in Fangirl,
maar niet kon loslaten. Met Carry On
is ze erin geslaagd personages te creëren die ook de lezer niet loslaten, en
dat binnen een amalgaam van genres dat velen aan het boek zal kluisteren. Zowel
de lezer op zoek naar <br
/> spannende ontspanning als de lezer die van
een uitdagender boek houdt, gebeten kan geraken door dit boek (ja, pun
intended).
Houten : Van Goor 2016, 499 p.
Vert. van Carry On door Annelies Jorna, Ineke Lenting. ISBN 9789000349395
© 2024 | MappaLibri