Tweelingen spreken tot de verbeelding.
Hun gelijkenissen en verschillen, de unieke band die ze met elkaar hebben, de
manier waarop nature dan wel nurture bepaalt wie ze worden. Centraal
in Mischling staat een man die een
wel heel duistere fascinatie had voor tweelingen: Josef Mengele, de arts die in
Auschwitz gruwelijke medische experimenten uitvoerde. Tweelingen waren daarbij
bijzonder interessant omdat ze door hun genetische gelijkheid vergelijkend
onderzoek mogelijk maakten.
De historische figuur
van de ‘Engel des Doods’ heeft in dit fictieve verhaal een ijzingwekkende
impact op het leven van de tweelingzusjes Stacha en Perle. Zij zijn wat men
noemt ‘mischling’: ze hebben zowel Arische als niet-Arische kenmerken, blond
haar en bruine ogen. Allebei afzonderlijk worden ze door Mengele getest en op
de proef gesteld. De hel van Auschwitz en het verlies van hun familie kunnen ze
alleen overleven door zich in hun eigen verbeeldingswereld terug te trekken.
Maar dan is Perle op een dag plots verdwenen. Haar zusje kan niet geloven dat
ze dood is. Na de bevrijding van Auschwitz begint ze samen met een jongen uit
het kamp aan een schijnbaar onmogelijke taak. Niet alleen willen ze Perle
vinden, ze willen ook Mengele opsporen en hem doden.
Mischling is een aangrijpende historische roman die de gruwel van
de Tweede Wereldoorlog laat zien door de ogen van twee kinderen. Een poging om
het onnoembare te benoemen, de geschiedenis een gezicht te geven:
‘Lieve Perle, schreef ik, in de overtuiging dat ze op een
dag, al was het maar voor even, de plek waar ze gevangen werd gehouden zou
verlaten – de dood, of Mengele – en dan zou ze deze begroeting lezen en weten
dat we nog altijd mensen waren, wat ze ook over ons hadden beweerd.’
Deze roman van
Affinity Konar beklijft en verbaast, doet gruwelen en hopen. Nietsontziend
wordt beschreven waartoe mensen in staat zijn – zowel in de rol van folteraar
als gefolterde. De toon van het boek is er dan ook een van ontluistering én
hoop. Geen duister dat alles op de laatste bladzijde bedekt, maar ook geen
onwaarschijnlijk happy end. Naar het einde van haar beproeving toe stelt Stacha
het nut van haar fantasie in vraag:
‘Ik verlangde hartstochtelijk
naar de dood van mijn verbeeldingskracht. Er was geen plaats voor in deze
naoorlogse wereld.’
Toch is het net de verbeelding
en de hoop die deze biedt, die haar leven heeft gered. Net zoals het de verbeelding
van Affinity Konar is die de lezer ruim 360 bladzijden lang onderdompelt in een
onvergetelijke wereld. Een aanrader.
Amsterdam : Signatuur 2016, 367 p. Vert. van Mischling door Elvira Veenings. ISBN 9789056725686.
Distributie WPG Uitgevers
© 2024 | MappaLibri