Zonder is het licht
niet zacht genoeg, de vierde dichtbundel van Sven Cooremans, is – zoals de
titel al aangeeft – sterk beschouwend en meditatief van karakter. De dichter
vergenoegt zich er niet mee de wereld rondom hem te beschrijven, hij wil de
dieperliggende samenhang achterhalen, patronen en waarheden ontdekken, het
mysterie van het leven op het spoor komen. In die zin is het veelzeggend dat de
bundel opent met een citaat van Rothko, bij uitstek de schilder van het
sublieme.
Veel
gedichten vertrekken van de eigen situatie, een identiteit waarmee de ik-figuur
uiteraard het meest bekend lijkt. Van daaruit wordt de intieme sfeer verkend,
maar de buitenwereld krijgt evenzeer aandacht, met enkele gedichten die
nadrukkelijk verwijzen naar de moeilijke tijdsomstandigheden en de grote kwalen
van deze tijd. Zelfs intimistische dichters kunnen zich niet meer beperken tot
louter hun binnenwereld. Dat wordt duidelijk vanaf de eerste bladzijden, waar
ook de lezer nadrukkelijk meegenomen worden op die zoektocht door het gebruik
van de tweede persoon of de eerste persoon meervoud.
Het is een belangrijke, maar
allerminst gemakkelijke leeservaring. Cooremans beent immers zijn ervaringen
uit tot momentopnamen die als het ware losgezongen worden van hun
ontstaanscontext. Wat dan rest zijn zinnen met een grote intensiteit die door
de lezer samengebracht moeten worden. Typerend voor die werkwijze is ook dat
sommige reeksen van elkaar gescheiden worden door witte bladzijden; die
suggereren een soort van samenhang, maar tegelijk zie ik er ook een rustpunt in
om de lezer de kans (de plicht) te geven om ‘bij te denken’.
Die klemtoon op de inhoud neemt
echter niet weg dat de dichter bijzonder trefzeker is in zijn taalgebruik.
Vrijwel elk detail doet er toe: het gebruik van een anonieme schrijfwijze of
een onpersoonlijk ‘iemand’, de gezochte vergelijkingen, de quasi-herhalingen,
de enjambementen en verspringingen. De taal creëert zo een eigen weefsel, dat
soms de boodschap ondersteunt en kracht bijzet, maar elders ook ontregelend
werkt. Het onderstreept de breekbaarheid van de gedachten, de terughoudendheid
van het engagement, de noodzaak om te blijven denken.
Het resultaat zijn gedichten met
bijzonder krachtige frasen en beklijvende beelden, maar tegelijk ook verzen die
nogal wazig blijven en daardoor aan hun doel voorbijschieten. Cooremans kan
schrijven, dat staat buiten kijf, maar misschien moet hij zijn lezers toch iets
tastbaarder inzage geven in zijn wereld, iets meer laten zien van het proces
dat tot deze uitgepuurde lyriek aanleiding geeft. Die kritische bedenking neemt
echter niet weg dat deze bundel garant staat voor een verrijkende ervaring, tenminste
voor lezers die op zoek durven te gaan naar meerwaarde.
Sven Cooremans: Zonder is het
licht niet zacht genoeg, Uitgeverij P, Leuven 2017, 46 p. ISBN 9789492339294
© 2024 | MappaLibri