De vertelling

In De vertelling keert Ursula Le Guin terug naar het Hainische universum waar ook haar klassiekers De linkerhand van het duister en De ontheemde zich afspeelden. Een uitgebreid sterrenrijk waarin de mensen van Hain, uitvinders van de interstellaire aandrijving, een vooraanstaande rol spelen. En evenals in die andere romans is de sciencefiction voornamelijk een decor op de achtergrond -- hoe bepalend dat decor ook is -- en richt het verhaal zich op een hoofdpersoon die geïsoleerd raakt in een andere, hem of haar vreemde cultuur. Le Guin baseert zich daarbij op de antropologische theorie dat werkelijke veranderingen in een cultuur ontstaan bij individuen die zich in een liminale, een grenssituatie bevinden. Om contact tussen twee culturen tot stand te brengen, moet een individu de grens tussen die culturen overschrijden en, de eigen cultuur tijdelijk achterlatend, deel gaan uitmaken van die andere cultuur.
 
In De vertelling is dat Sutty, die als Waarnemer naar de verre wereld Aka is gestuurd om de geschiedenis van de bevolking te achterhalen. Waarnemers worden door de zich steeds uitbreidende Oecumene van door intelligente rassen bewoonde werelden, naar 'primitieve' nieuwe planeten gestuurd om de bevolking te observeren, waarbij elke vorm van ingrijpen verboden is. De opdracht van Sutty blijkt echter niet eenvoudig. Aka is een wereld die zich sinds de ontmoeting met andere intelligente rassen geheel op de toekomst heeft gericht en waar de geschiedenis op rigoureuze wijze is verboden als zijnde primitief. De taal is veranderd, oude boeken zijn vernietigd, geloof en volkswijsheid verboden. Een staatskapitalistisch aandoende wereld met strafkampen en verklikkers, waarin de commerciële instelling van onze westerse wereld -- reclames, productiviteit, positief denken, samenwerking etc. -- tot in het extreme wordt beleden.
 
Wanneer Sutty dan toch in een situatie komt om de 'oude' cultuur te leren kennen, het verhaal, de 'vertelling' van de Akanen -- want uiteraard zijn er nog tal van subversieve elementen die in het geheim de oude gewoonten in ere houden -- wordt zij ook in toenemende mate met haar eigen verleden als Canadese met wortels in India geconfronteerd. Die terugblikken geven de lezer een toekomstbeeld van de Aarde waarin geloofsijver, nog altijd de belangrijkste bron van conflicten, afschrikwekkende proporties heeft aangenomen.
 
Deze relatief korte vertelling (slechts 160 bladzijden) heeft Le Guin met veel diepgang en op zeer poëtische wijze geschreven. Een absolute topper, die aantoont dat Ursula le Guin nog altijd tot de beste en boeiendste schrijvers van sciencefiction behoort. Naar de reden waarom het boek onder de noemer fantasy is gepubliceerd, kan slechts worden gegist. Omdat techniek op de achtergrond blijft? Omdat fantasy populairder en dus commerciëler is? In ieder geval is het evenveel fantasy als de reeds genoemde klassiekers dat waren, en die werden gepubliceerd als sciencefiction. 
 
Ursula Le Guin: De vertelling, Meulenhoff, Amsterdam 2000, 160 p. ISBN 9029066512
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 2000

Meer besprekingen over Ursula Le Guin

© 2024 | MappaLibri