Het koeienboek

9+ - Claartje ontsnapte uit het slachthuis in Koudum. Ze sprong dwars door een houten deur heen en zette het op een lopen. Een dierenarts vuurde zoveel verdovingspijlen op haar af dat een olifant al lang was gaan liggen. Maar Claartje vluchtte verder, door tuintjes en over schuttingen. Haar ontsnapping kwam in de krant en Claartje kwam terecht bij Bert, die haar voorgoed onderdak gaf op zijn koeienopvangboerderij.
 
Zo begint Bibi Dumon Tak het boeiende overzicht van de koeienlevens in België en Nederland. We leven in twee koeienlanden. Melkkoeien -- vooral populair in Nederland -- worden opgefokt tot kapstokken met giga-uiers waar 60 liter melk per dag uitkomt. Het sperma van de beste stieren -- die sterke benen en een sublieme uier aan hun dochters geven -- is immens populair. Zo werd er op een gegeven moment in Nederland elke twee minuten ergens een kalfje van Sunny Boy geboren. Als kalfje ben je beter af als vleeskoe. Dan mag je bij moeder drinken zoveel je wil, terwijl het kalfje van de melkkoe direct mama's spenen vrij moet maken voor de melkmachine. Vleeskoeien -- in België zijn ze met zo'n anderhalf miljoen -- hebben het dan weer moeilijk tijdens de geboorte wanneer er een kalf van vijftig, zestig kilo naar buiten wil komen.
 
Bibi beschrijft op heel innemende en informatieve wijze de levens van de melk- en vleeskoeien en de beslommeringen van de boeren. Ze legt haarfijn uit wat er gebeurt bij de slacht en bewondert de efficiëntie van de slagers. Hoe de koe werd tot wie ze is, leren we uit de beschrijving van het selectieproces in de loop van de domesticatie van het rund. De mens heeft het wilde oerrund omgevormd tot meer dan een hoop melk en vlees. Heel wat van de moeizaam geselecteerde rassen dreigen echter verloren te gaan. Inmiddels wordt er enige moeite gedaan om die diversiteit te behouden. Zo werd de mooie Lakenvelder met de brede gekleurde banden op het nippertje gered.
 
Bibi Dumon Tak geeft het relaas van de BSE en MKZ uitbraken in België en Nederland. De werkelijkheid van het koeienleven wordt nuchter beschreven, grappig en warm, nooit aanmatigend of duidend. Dit zou elk kind uit onze koeienlandjes moeten lezen. We krijgen een warm hart voor koetjes en inzicht in het verregaande professionalisme van de boerenstiel. De auteur laat ons zelf oordelen over de richting die de vlees- en melkindustrie zijn uitgegaan. De schrijfstijl is subliem en de sobere illustraties van Judith Vanistendael zijn teder oprecht.
 
Bibi Dumon Tak, Judith Vanistendael (ill.): Het koeienboek, Querido, Amsterdam 2001, 87 p. ill. ISBN 9021484617. Distributie WPG Uitgevers
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswelp 2002 

© 2024 | MappaLibri