Verloren grond

Op het platteland van Oost-Turkije, in het dorp Sobyan, slaat in het voorjaar van 1966 het noodlot toe: Selim, de vader van de dertienjarige Mehmet door wiens ogen deze kleurrijke familiegeschiedenis zich voor ons ontrolt, breekt zijn been. Aangezien alleen de slager de kunst van het spalken beheerst, wordt die erbij gehaald. Maar wegens complicaties moet Selim uiteindelijk toch de urenlange rit in een paardenwagen naar het ziekenhuis doorstaan. Daar wordt zijn been wegens koudvuur afgezet.
 
Zijn vee hoeden kan hij niet meer, dus verkoopt hij zijn dieren en neemt hij zijn vrouw en drie kinderen tegen hun zin mee naar zijn geboortedorp Hemgin. Daar erfde hij een akker, maar de landarbeiders die het stuk grond de voorbije achttien jaar bewerkt hebben, willen het veld niet afstaan. Ondanks de bemiddelende rol van Selims vriend Hemo, wacht er het gezin een buitengewoon vijandig onthaal. Meer dan in Sobyan zegeviert in dit onherbergzame dorp het recht van de sterkste. Wanneer een escalatie van geweld onvermijdbaar lijkt, worden de kaarten onverwachts herschud door een verwoestende aardbeving: met de geldsom die Selim als slachtoffer van de overheid krijgt, gaat het gezin zijn heil zoeken in de kuststad Izmir.
 
Ook al is er aan het einde van de roman weer hoop, verlies voert de boventoon in Verloren grond. Selim geraakt na zijn beenamputatie zichzelf kwijt en daarmee is hij ook niet meer de echtgenoot noch de vader van voorheen. Dit frustreert vooral zijn vrouw en zijn oudste zoon. Mehmet daarentegen, blijft onverminderd naar zijn vader opkijken. Vooral voor de virtuoze verhalenverteller die zijn vader was na het ongeluk is hem zelfs de lust tot vertellen vergaan heeft de dertienjarige jongen veel bewondering. Aan de hand van een paar van zijn verhalen roept Mehmet zelf de hoofdlijnen op uit het verleden van zijn ouders, wier levens in vroeger jaren ook niet over rozen gingen.
 
Even raakt Murat Isik het thema van nationale identiteit aan, door een onderwijzer op te voeren die door Ankara gestuurd is om alle kinderen ouder dan acht in Sobyan Turks te leren. In het dorp werd namelijk Zazaki gesproken, een taal die verwant is aan het Iraans. Ankara stond er ook op dat alle schoolkinderen een Turkse naam droegen. Daarom komt de leraar bij Selim aan huis met de mededeling dat hun jongste zoon niet langer naar de buitenlandse naam Miran zal luisteren maar voortaan Mehmet heet.
 
Zelf kwam Murat Isik (1977, Izmir) op zijn vijfde naar Nederland. Van opleiding is hij jurist. Verloren grond, zijn romandebuut is geïnspireerd op het leven van zijn ouders. Isik vertelt met veel vaart. Zijn taal is direct en eenvoudig. En net als zijn personage Selim tovert hij met verve landschappen tevoorschijn en wekt hij figuren tot leven.
 
Murat Isik: Verloren grond, Ambo/Anthos 2012, 374 p. ISBN 9789026338083. Distributie VBK België
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 2012 

© 2024 | MappaLibri