Het rollen van een
sneeuwbal in ruil voor een kopje thee of het vervaardigen van een reishoed, het
zijn maar een paar van de gebeurtenissen die de grote 17de-eeuwse Japanse
dichter Matsuo Basho tot poëzie inspireerden tijdens wandelingen door zijn
land. De gebeurtenissen in De herfstwind dringt door merg en gaan vooraf
aan zijn laatste en beroemdste voettocht, De smalle weg naar het hoge
noorden. Hij ging toen op zoek naar de plaatsen die van belang waren in de
geschiedenis van Japan.
Hoewel
in het Westen vooral Basho's poëzie bekend is gebleven, toont de recente
vertaling door Jos Vos van twee prozateksten -- Reisverslag van een gebleekt
skelet en Aantekeningen uit mijn rugtas -- hoe poëzie en proza bij
Basho onverbrekelijk met elkaar verbonden
zijn en in elkaar overlopen. Maar Vos -- een Genkenaar die jarenlang in Japan
woonde en in 1998 de roman In Kyoto publiceerde -- toont zijn grondige
kennis van de cultuur en hij doet hier dan ook meer dan vertalen alleen: hij
voorziet de tekst van een uitgebreid notenapparaat, zodat de lezer zich
moeiteloos in Basho's gedachtewereld kan verplaatsen.
Bovendien worden de
reisverslagen en de haibun -- de prozagedichten afgesloten door een vers
-- buitengewoon boeiend en degelijk ingeleid. De vertaler geeft een beeld van
het tijdsklimaat en van Basho's belang voor de Japanse literatuur. Op die
manier laat je je moeiteloos meenemen op reis, naar de meest afgelegen oorden,
en ontmoet je zo de kleurrijkste personages.
De herfstwind dringt door merg en
been is een boek om steeds weer op te slaan, op elke willekeurige pagina
vind je immers wel een impressie die bijblijft, een pakkende emotie of een
tekenend beeld. Want de beeldende schrijfstijl van Basho is net als in zijn
poëzie natuurlijk ook hier overal aanwezig. Een voorbeeld: "Nacht: stiekem
boort een worm een gat in een kastanje onder de maan." Met de
oorspronkelijke Japanse tekst van de verzen, de foto's van de huidige
landschappen of van de schilderijen die Basho inspireerden, is deze nieuwe
uitgave in de reeks 'Privé-domein' weer een bijzonder verzorgd boek geworden.
En de degelijke omkadering van de oorspronkelijke teksten doet Matsuo Basho
alle eer aan.
Matsuo
Basho: De herfstwind dringt door merg en been, De Arbeiderspers, Amsterdam
2001, 167 p. ill. ISBN 9789029504133.
Vertaling uit het Japans Jos Vos. Distributie L&M Books
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 2001
© 2024 | MappaLibri