A.H.J. Dautzenberg
doet in Nederland al enige tijd vaak stof opwaaien. Met zijn woorden, maar ook
met zijn daden. Zo doneerde hij een nier aan een onbekende en werd hij lid van pedofielenvereniging
Martijn. Hij gaf verschillende fake-interviews en bekritiseerde het succes van Tonio,
het bejubelde requiem dat A.F.Th. van der Heijden voor zijn zoon schreef.
Dautzenberg, kortom, is geen politiek correcte jongen. En dat is ook helemaal
niet zijn bedoeling.
Door alle commotie
die volgt op Dautzenbergs provocaties zou je nog vergeten dat hij toch in de
eerste plaats proza schrijft. Hij debuteerde succesvol met de verhalenbundel Vogels
met zwarte poten kun je niet eten en ook zijn roman Extra tijd — net
als Tonio een requiem, trouwens — werd terecht op veel bijval onthaald. In het boekje
Rafelranden van de moraal neemt Dautzenberg even afstand, blikt hij
terug op zijn acties en wat die veroorzaakten.
Eigenlijk is wat Dautzenberg doet
heel eenvoudig: hij provoceert en roept op die manier spontaan de weerzin van
velen op. Door lid te worden van een pedofielenvereniging is hij daar zeer goed
in geslaagd. Zo goed zelfs dat de Financial Times, waarvoor hij regelmatig
schreef (Dautzenberg is econoom van opleiding) hem ontsloeg. Nochtans, zo
redeneert hij, is er niets mis mee om lid te worden van een
pedofielenvereniging. Onze samenleving verbiedt geen pedofiele gedachtes, wel
het in de praktijk brengen ervan. Samenhokken met een troep gelijkgezinden is,
zolang het bij praten blijft, geenszins verboden. Daar heeft de schrijver
gelijk in. Bovendien heeft Dautzenberg zelf nooit beweerd dat hij pedoseksueel
is: hij heeft zich alleen lid gemaakt van een vereniging.
Het
feit dat deze acties Dautzenberg zo zwaar aangerekend worden, lijkt hem diep te
verontwaardigen. Die verontwaardiging kan niet anders dan gespeeld zijn.
Dautzenberg weet natuurlijk heel goed dat er bepaalde morele grenzen zijn en
dat die niet zomaar samenvallen met wat wettelijk mag. Door telkens weer
parmantig die grens over te wandelen, het liefst op punten waarover we graag
collectief hysterisch doen (zoals pedofilie of het verliezen van een kind),
raakt Dautzenberg inderdaad een gevoelig punt. In Rafelranden van de moraal haalt
hij daarover vooral zijn schouders op. Het boekje beschrijft de feiten, de
schrijver zelf vindt het allemaal wat overdreven.
Die
laconieke houding legt meteen ook de beperking van de provocateur bloot. Hij
jaagt mensen graag in de gordijnen, maar plaatst er niet echt iets tegenover.
Dat is nochtans nodig, tenzij je een waardesysteem hanteert dat samenvalt met
wat wettelijk mag, maar dat is dan een bijzonder hol en beperkt waardesysteem.
Hopelijk komt Dautzenberg ooit toch op de proppen met wat hij echt belangrijk
vindt. Tot die tijd ben ik maar al te blij dat er boeken als Tonio zijn,
boeken die ons zoveel leren over wat er wel toe doet.
A.H.J.
Dautzenberg: Rafelranden van de moraal,
Atlas Contact, Amsterdam 2013, 90 p. ISBN 9789025440961. Distributie VBK
België
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf
© 2024 | MappaLibri