Met Hartschade
heeft Hella de Jonge een verslag geschreven van haar eigen ervaringen in de
zorg, nadat ze met vage klachten in het ziekenhuis belandde. Ze gaat van dokter
naar dokter, neemt pillen, stopt er ook weer mee en besluit uiteindelijk zich
niet meer te laten ringeloren door de medische mallemolen waarin ze terecht
gekomen is.
Hella de Jonge (1949) is dochter van Eli Asser, gevierd toneelschrijver, en
echtgenote van cabaretier Freek de Jonge. Door het verhaal weeft ze de talrijke
gesprekken met haar vader, met wie de relatie niet opperbest is. Bovendien
belandt ook hij rond dezelfde periode als Hella in het ziekenhuis met
hartklachten. Kenmerkend voor de relatie tussen vader en dochter is dat vader
Eli de situatie van dochter Hella minimaliseert: ‘Jij mankeert niks. Je moeder
had vijf bypasses, dat was veel ingrijpender’. Hij gaf het oorlogstrauma dat
hij opliep in de Tweede Wereldoorlog door aan zijn drie kinderen; de gesprekken
zijn een poging elkander te bereiken, ondanks het moeilijke verleden.
Op haar beurt verloren Hella en haar man een kind op
jeugdige leeftijd en later hun zevenjarige kleindochter Maggie aan een
hartafwijking. Al dat verdriet bepaalt natuurlijk mede de weifelende houding
van Hella ten opzichte van de medische wetenschap. Pas na tal van gesprekken
ontmoet Hella de Jonge een cardiologe die werkelijk naar haar luistert. Zo komt
ze erachter dat hartafwijkingen bij vrouwen zich anders aandienen dan bij
mannen. Haar dokter wordt in een nawoord ook uitdrukkelijk bedankt voor haar
kennis; Hartschade is mede bedoeld om
de mensen vertrouwd te maken met de verschillende signalen van een hartaanval
bij mannen en bij vrouwen.
Hartschade is dus
een heel persoonlijk boek geworden, waarin persoonlijke ervaringen uit heden en
verleden in een directe verteltrant worden weergegeven. De Jonge schrijft
helder, in korte zinnen, met zeer veel dialoog. Er is de relatie met haar
vader, over wie ze enkele jaren geleden een film maakte (Verlies niet de moed), in een poging nader tot elkaar te komen. Ook
in die betekenis dekt de titel de lading: naar eigen zeggen liep ze in haar
vroege jonge jaren aardig wat ‘hartschade’ op, met als dieptepunt het feit dat
haar vader haar aan de deur zette op haar zeventiende. Er is ook de relatie met
haar dochter Roos, met wie ze een innige band heeft. Net als Hella verloor Roos
een kind op jonge leeftijd.
Ten slotte zijn er dus nog haar eigen ervaringen in de
zorg, waar ze aanvankelijk van het kastje naar de muur gestuurd wordt. Haar
toon is daar vooral een van verontwaardiging: over de zorg, over hoe
onpersoonlijk alles verloopt, over het gebrek aan echte empathie bij veel van
de dokters die ze tegenkomt. Hoewel De Jonge in het nawoord stelt ‘genoeg
toewijding en daadkracht heeft ervaren om de haar geloof in de Zorg niet te
verliezen’, is dat niet het gevoel dat achterblijft bij de lezer.
Hartschade is een bij vlagen zeer ontroerend boek geworden over
machteloosheid en de manieren waarop een mens toch het heft weer in eigen
handen kan nemen.
Hella de Jonge: Hartschade, Atlas Contact, Amsterdam 2018, 272 p. ISBN
9789025452209. Distributie VBK België
© 2024 | MappaLibri