Ook jij zult stralen

Dat Giuseppe Catozella (1976) gebeten is door het thema migratie, valt makkelijk te verklaren. Zo groeide hij in Milaan op als kind van Zuid-Italianen en werd hij vaak beschouwd als een buitenstaander. Tijdens de zomervakanties bij zijn grootouders in Basicilata (Lucanië) was hij die vreemdeling uit het Noorden, ook al kon hij perfect het lokale dialect imiteren. Toen Catozzella als volwassene naar Australië trok, was hij opnieuw een outsider. Ondertussen is hij weer terug in Italië, waar hij actief is als journalist en romancier.
 
Met Ook jij zult stralen is hij al aan zijn vijfde roman toe, het slotstuk van de ‘trilogia dell’altro’, zijn trilogie gewijd aan de ‘andere’. Die ving aan met De geur van vrijheid (2014), het aangrijpende, gefictionaliseerde verhaal van de Somalische atlete Samia Yusuf Omar (1991-2012), die naar Europa wilde migreren om haar Olympische droom te realiseren maar de illegale overtocht vanuit Libië naar Italië niet overleefde. In Ook jij zult stralen bereikt een familie immigranten wel het Italiaanse schiereiland. Die leeft een tijdje onopgemerkt in een oude Normandische toren in Arigliana, een fictief bergdorp in Basilicata, tot de aanstormende puber Pietro die ‘vreemden’ ontdekt en zo de dorpsbewoners in twee kampen verdeelt. De meerderheid in die kleine gemeenschap ziet de familie liefst zo snel mogelijk vertrekken, een enkeling, die zelf ervaren heeft wat het om als een vreemde onthaald te worden, verwelkomt die familie, die in nog miserabelere omstandigheden leeft dan de rest van de dorpsbewoners. Alleen de kinderen en jongeren in Arigliana lijken zich te onttrekken aan die tegenstelling en hebben een mediërende rol.
 
De twaalfjarige Pietro neemt hierin misschien wel het voortouw. Zijn vader heeft hem samen met zijn zusje vanuit Milaan naar het zuiden gestuurd om de zomervakantie bij de grootouders door te brengen. De moeder van de kinderen is net overleden, maar Pietro blijft met haar praten en haar om advies vragen – hij draagt altijd de foto van zijn moeder bij zich. Zijn gesprekken met haar helpen hem te groeien en zichzelf te ontdekken. Zo leert Pietro aanvaarden dat hij zich niet moet conformeren aan de sociaal aanvaardbare normen, maar voor zichzelf en zijn ideeën moet opkomen zodat ‘ook hij kan stralen’. Dat motto, vervat in de titel van de roman, parafraseert behoorlijk losjes een citaat uit de imaginaire dialoog van Pier Paolo Pasolini met de Napolitaanse Gennariello. Wellicht sneller dan Pasolini had kunnen vermoeden, wordt Pietro volwassen. In zijn Bildung leert Pietro gelukkig te zijn, wat volgens Catozzella niet automatisch betekent dat het goede steeds overwint.
 
Die les formuleert hij reeds bij aanvang van de roman, wanneer hij meermaals naar Carlo Levi’s Christus kwam niet verder dan Eboli (2011) verwijst, de roman over een balling in Zuid-Italië tijdens het fascistische regime. ‘Christus is nooit tot hier gekomen, / noch de tijd is hier gekomen, noch de hoop, / noch de rede, noch de geschiedenis. Ook jij zult stralen brengt zo niet alleen een herkenbaar verhaal over migratie, maar ook een over de vele verarmde, achtergebleven gemeenschappen in Italië.
 
Giuseppe Catozzella: Ook jij zult stralen, De Geus, Amsterdam 2019, 219 p. Vertaling van E tu splendi door Manon Smits. ISBN 9789044541236. Distributie L&M Books 

© 2024 | MappaLibri