Uitgeverij Van Groningen heeft
zich gespecialiseerd in mooi uitgegeven boekjes die slechts uit één enkel
katern bestaan. Voor de publicatie van prozateksten leidt dit tot grote
beperkingen (veel meer dan een kort verhaal of een handvol cursiefjes kan niet in
dat bestek), maar in het geval van gedichten leidt dit vaak tot boeiende
plaquettes. Dat geldt zeker voor de debuutbundel van Hava Güveli. Zij was lang
geleden al de laureaat van de El Hizjra-prijs voor poëzie en ondertussen is zij
ook werkzaam als docent creatief schrijven, maar de publicatie van haar
eersteling heeft lang op zich laten wachten.
Dat wachten heeft geloond, want
het resultaat mag er in alle opzichten zijn. Deze gedichten lijken haast
onopvallend, maar tegelijk zijn ze intrigerend en erg vakkundig geschreven. De
teksten zijn sterk autobiografisch verankerd. De dichter vertrekt van
herinneringen uit haar jeugd en komt uiteindelijk aan in het heden, waardoor
een soort van levensgeschiedenis tot stand komt. De belangrijkste constante is
het gevoel van vereenzaming en een verlangen om ‘gezien’ te worden door
anderen. In de eerste gedichten is er de dominante aanwezigheid van de
vaderfiguur: hij staat voor het huis, maar tegelijk wordt de ik-figuur daardoor
niet gerustgesteld. Haar broze aanwezigheid blijft grotendeels onopgemerkt en
de (lichamelijke) gebaren van toenadering door de vader worden door het kind
niet meteen als blijken van genegenheid ervaren. Dat leidt tot een gevoel van
isolement.
Gaandeweg
verschuift het decor naar het heden, maar opmerkelijk genoeg blijft de
breekbaarheid van het lyrische ik evengoed bestaan in haar liefdesrelatie.
Opnieuw is er sprake van een grote afhankelijkheid van een niet nader genoemde
jij, die haar in feite grotendeels in het ongewisse laat over zijn of haar
gevoelens. Het gevoel van verlatenheid blijft daardoor onverminderd overeind.
Typerend is wel dat de betrouwbaarheid van de spreker daarbij in discussie
staat: in hoeverre is zij niet ongevoelig voor excuses en verklaringen vanwege
de ander?
Güveli
schrijft intimistisch en herkenbaar, en op sommige ogenblikken lijken haar
teksten zelfs korte prozafragmenten. Daartegenover staat echter een bijzonder
beeldend taalgebruik en een grote gevoeligheid voor kleine gebaren en details.
Ik kijk dan ook nieuwsgierig uit naar verdere teksten van dit geheel eigen
poëtisch geluid.
Hava Güveli: Alles wat ik
vergeet is mooi meegenomen, Van Groningen, Nijmegen 2020.
© 2024 | MappaLibri