'Alleen de levenden maken een onsamenhangende indruk. De dood zet
een punt achter de reeks gebeurtenissen die hun leven vormen. We proberen die
gebeurtenissen dan maar betekenis te geven. Als we dat niet zouden doen, gaven
we toe dat een leven, dus het leven tout court absurd is. Jouw leven had nog
niet de samenhang van gedane zaken. Het heeft het gekregen door je dood.'
De tekst die
deze samenhang nastreeft, begint als een objectief verslag van een dramatische
gebeurtenis: de onverwachte zelfmoord van een jonge man, 25 jaar oud, die zich
in de kelder van zijn woning een kogel door de mond jaagt. Met één verrassend
detail: wanneer zijn vrouw de dode ontdekt, stoot ze per ongeluk een stripboek
van de tafel zodat niemand ooit zal weten of er op de opengeslagen bladzijde
een laatste boodschap, (op een tekening, een tekstballonnetje) een reden, een
motief of enige verklaring te ontdekken viel.
Ook verder in het verhaal wordt
er niet echt ingegaan op deze openstaande vraag. Niet door de verteller en
zeker niet door de auteur, Édouard Levé (1956-2007), die amper tien dagen nadat
hij het manuscript van Suicide (P.O.L.Éditeur 2008) had ingeleverd, er
ook voor zou kiezen zich van het leven te beroven. Alsof een verklaring voor de
zelfdoding van zijn voormalige vriend er in feite niet meer toe deed. Minder
alleszins dan de noodzaak zich, na al die jaren, in het leven van deze toen
eerder vage vriendschap te verdiepen en hem trachten naderbij te komen in een
zoektocht die steeds meer de vorm zal aannemen van een introspectie.
Onderduiken in het
leven van een vriend die, zoals de verteller, naamloos blijft, en die hem
alsmaar dierbaarder wordt naarmate zijn queeste concreter en gedetailleerder
wordt. Langzamerhand onstaat zo het portret van een teruggetrokken puber, een
afstandelijk mens, een perfectionist en een eeuwige twijfelaar die zijn
omgeving voortdurend een ongemakkelijk gevoel bezorgt door zijn zwijgende
manier van observeren. Steeds wordt duidelijker dat het echte probleem
existentieel is en het gevoel van vervreemding de overhand krijgt op de drang
om te leven.
'Je
was niet bang voor de dood. Je bent de dood vóór geweest, zonder er echt naar
te verlangen – hoe kunnen we verlangen naar iets wat we niet kennen. Je hebt
geen nee gezegd tegen het leven, maar ja tegen het onbekende, door te gokken
dat áls er aan de overzijde iets bestond het altijd beter zou zijn dan hier'.
Lezen we nu de
motivering die wordt opgebouwd voor de zelfmoord die de auteur op zijn beurt
aan het voorbereiden is? Een tekst die de gedachtegang beschrijft van een man
die flirt met de dood en de keuze voor een zelfgekozen einde? Een roman, een
verslag, een getuigenis, een testament? Het blijft onduidelijk welk spel de
auteur met ons speelt. Het bundeltje strofen met drieregelige gedichten dat
achteraan wordt afgedrukt vergroot alleen maar het mysterie, maar eindigt wel
met de strofe:
'Geluk was me voor
Somberheid achtervolgt me
De dood
wacht me'.
Alles
samen een stilistisch erg sterke, maar ook sombere tekst die met grote
preciesheid en aforistische kracht een gedachtewereld beschrijft die hoort bij
deze reis naar het einde van de nacht.
Édouard Levé: Zelfmoord, Koppernik,
2021, 104 p. ISBN 9789083135199. Vertaling van Suicide door Katrien
Vandenberghe
© 2024 | MappaLibri