Vertaald proza

BOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2024

Katherine Mansfield: Puur geluk

door Katja Feremans

Puur geluk opent met het verhaal ‘Prelude’. Dit speelt zich af in Nieuw-Zeeland, vanwaar Katherine Mansfield (Wellington, 1888-Fontainebleau, 1923) afkomstig was. Het gaat over Stanley Burnell en zijn echtgenote Linda, die met hun drie dochtertjes, Linda’s jongere inwonende zus Beryl Fairfield alsook oma Fairfield verhuizen naar een meer landelijk gelegen woning.  

Het verhaal is opgedeeld in twaalf secties en zoomt afwisselend in op een ander familielid. Stanley Burnell is de levenslust zelve, zijn echtgenote Linda keert zich liefst van alle drukte af. Haar zus Beryl leidt de verhuis mee in goede banen en droomt op elk onbewaakt moment van haar prins op het witte paard. Dan is er nog oma Fairfield, die een warme rust uitstraalt. Van de drie kinderen is de pientere Kezia diegene op wie alles de diepste indruk maakt, van de reusachtige aloë op de oprijlaan van hun nieuwe huis tot de eend die door de klusjesman Pat met een tomahawk onthoofd wordt. Katherine Mansfield heeft diezelfde familie Burnell overigens nog een keer opgevoerd in haar latere verhaal ‘Aan de baai’ (zie Het tuinfeest en andere verhalen).
 
Aan ‘Prelude’ begon ze in 1915. Pas drie jaar later voltooide ze het op aandringen van Virginia Woolf. Die publiceerde het bij Hogarth Press, de uitgeverij die ze runde met haar echtgenoot. In 1920 werd ‘Prelude’ ook opgenomen in de verhalenbundel Bliss and Other Stories, nu dus vertaald als Puur geluk.
 
Het titelverhaal schreef Katherine Mansfield in 1918. Het draait om Bertha May. Dertig is ze al, maar niettemin wordt ze soms nog uit het niets overvallen door een gevoel van bijna kinderlijk geluk – ‘puur geluk! – alsof je ineens een stralend stukje van de namiddagzon hebt ingeslikt en het in je borst brandt en een regen van vonken uitsproeit naar alle cellen, naar elke vinger, en elke teen …’ Dit gevoel grijpt haar ook bij de keel tijdens de laatste voorbereidingen voor een etentje. Het wordt nog extra aangewakkerd, wanneer ze de laatste gaste, juffrouw Pearl Fulton, bij de arm neemt en haar meetroont naar de eetkamer.
 
Bertha meent in die aanraking een peilloze, intense intimiteit tussen hun tweeën gewaar te worden. Dit overkomt haar nog eens wanneer ze na het diner met Pearl Fulton vanuit de hoge tuindeuren naar haar bloeiende perenboom staat te kijken. Hardhandig wordt ze aan het einde van de avond evenwel uit haar dagdromen gehaald: Harry, haar echtgenoot, doet Pearl Fulton uitgeleide en heeft overduidelijk net als zijzelf een boon voor haar.
 
Naast hints naar haar eigen biseksualiteit vind je in Katherine Mansfields verhalen ook toespelingen op haar moeizame relatie met de literatuurcriticus John Middleton Murry. Katherine Mansfields ziekelijke toestand maakte samenleven met haar er niet altijd makkelijk op, zeker niet nadat ze in 1917 boven op een resem kwalen ook nog eens tuberculose bleek te hebben. Dokters raadden haar een milder klimaat, rust en gezonde lucht aan. Om die reden wisselde ze het kille Engeland van dan af aan nog vaker dan voorheen voor Zuid-Europa. Zo verbleef ze onder meer in Bandol, Menton en Ospedaletti, een badplaats vlak bij San Remo. Murry, intussen haar echtgenoot, liet Katherine Mansfield in het buitenland maar wat graag over aan de goede zorgen van haar vriendin Ida Baker. Hij keek er weliswaar op toe dat de twee vrouwen een goed onderkomen hadden, maar keerde dan doorgaans zo gauw als mogelijk terug naar het Londense literaire leven.
 
Het aanhalen maar tegelijk afstoten van zijn sukkelende echtgenote, ligt aan de basis van ‘De man zonder temperament’, dat Katherine Mansfield in Ospedaletti schreef. In dit verhaal logeren Jinnie en Robert Salesby in een pension ergens in het zuiden van Frankrijk. Jinnie is erg verzwakt door ziekte, maar doet er alles aan een zekere lichtheid uit te stralen. Haar man Robert sloft wat om haar heen, vangt de mug die ‘s avonds in haar muskietennet verzeild raakt en zorgt ervoor dat ze buiten in de tuin haar sjaal en cape heeft, zodat ze geen kou vat. Zij verlangt echter bovenal naar een vleug menselijke warmte, maar die kan hij haar niet geven.
 
Net zoals eerder in Het tuinfeest en andere verhalen klinkt ook in Puur geluk Katherine Mansfields unieke timbre. Ze laat haar verhalen graag ontluiken vanuit een prikkelende beginscène, waarna ze zich sfeervol verder ontvouwen. Ze doet ze overlopen van geuren en kleuren en zet ze zo nu en dan aan met een toets humor. Tegen die achtergrond leven haar personages bij de gratie van haar oog voor hun verlammende onvermogen en voor wat hen (onderhuids) bezielt.
 
Katherine Mansfield: Puur geluk, Athenaeum-Polak & Van Gennep, Amsterdam 2023,. 220 p. ISBN 9789025316426. Vertaling van Bliss and Other Stories door Barbara de Lange. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan