Vertaald proza

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Robert Seethaler: Het café zonder naam

door Erick Kila

Wat goed is, is vaak ook bescheiden. Dat geldt voor een mens, maar ook voor een boek. Het café zonder naam van Robert Seethaler (Wenen, 1966) is er een voorbeeld van. Het is een ‘stil’ boek, een ingetogen roman en tegelijk een precieze en ontroerende weergave van het diepste wezen van alledaagse mensen. In negenendertig korte hoofdstukken, die je bijna ervaart als op zichzelf staande verhalen, geeft de schrijver gestalte aan de gemoedsbewegingen en wederwaardigheden van een aantal gewone Weense mensen. Hij gaat daarvoor terug naar 1966, zijn geboortejaar. Centraal in de roman staat de kleine gemeenschap aan klanten van een café dat geen naam mag hebben, maar dat wel voor de vaste bezoekers een huiskamerrol vervult.
 
In 1966 pacht klusjesman Robert Simon het oude, al een tijd gesloten, marktcafé in de nabijheid van de Karmelitermarkt. Hij heeft geen enkele horeca-ervaring, maar hij maakt de zaak grondig schoon en opent dan gewoon de tent. Al snel leert de nieuwbakken waard zijn pappenheimers kennen. Hij blijkt een natuurtalent in de neutrale omgang met z’n soms wel heel bewerkelijke klanten. Ontroering, beklemming, jaloezie en compassie: de lezer ervaart het allemaal in de gedachten en door de ogen van sukkelaars als Kostja Vavrovsky, Johannes Berg, Heide Bartholome, Rose Gebhartl en niet te vergeten de doodgoede Robert Simon.
 
Het gaat vooral om gebeurtenissen die op zichzelf niet wereldschokkend zijn, maar die in de ritselende gang van de tijd, van tien jaren, een secuur beeld geven van levens die stilletjes geleefd worden. Zo herkennen we het breekbare van het menselijk bestaan moeiteloos. Waar mensen beperkt worden door een gebrek aan middelen en een gebrek aan intellectueel perspectief openbaren zich hun diepste en zuiverste instincten. Seethaler beschrijft een en ander overtuigend, want ongefilterd en zonder poespas. Hij heeft een talent voor het ‘vangen’ van het innerlijk en voor de natuurlijke bewegingen van wat men borrelpraat noemt.
 
Merkwaardig, maar als je er aan gewend bent doeltreffend, is het nu en dan afwisselen van puur verhalende hoofdstukken met de weergave van afzijdige dialogen tussen caféklanten. Het zijn een soort ongedwongen commentaren op het leven en op de tijd. In een van die afzijdige commentaren merkt een vaste klant op dat de mens zich graag bezighoudt met de ondergang. Dat is een prachtige waarheid. Ofschoon de vaste klanten van het café zelf niet in florissante omstandigheden verkeren, vinden ze vooral gespreksstof in de misère en ondergang van anderen.
 
Seethaler is vanaf zijn geboorte slechtziend en dat verklaart zijn vermogen om allerlei min of meer onopvallende geluiden en geluidjes perfect in woorden te vangen in het belang van de sfeertekening van scenes. Hij volgde een theateropleiding en werkte als acteur. De sterke en natuurlijke dialogen in Het café zonder naam zijn hier ongetwijfeld een gevolg van. Deze uitstekend door Liesbeth van Nes vertaalde roman vertolkt overtuigend de poëzie van het gewone.
 
Robert Seethaler: Het café zonder naam, De Bezige Bij, Amsterdam 2023, 224 p. ISBN 9789403129136. Vertaling van Das Café ohne Namen door Liesbeth van Nes. Distributie Standaard Uitgeverij


deze pagina printen of opslaan



ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri