Vertaald proza

BOEKEN NR. 6, JUNI 2024

Maddalena Vaglio Tanet: Ballade van het bos

door Inge Lanslots

Op een ochtend loopt een juf ogenschijnlijk naar school, met haar boekentas en krant, maar ze komt die dag niet opdagen. Ze loopt daarentegen naar het bos. Onderweg laat ze die boekentas en krant vallen. Eerst lijkt ze zich niet bewust van haar nieuwe omgeving, maar dan slaat de vermoeidheid toe en vindt ze een schuilplaats in een wat verwaarloosde hut. Haar verdwijning beroert de dorpsgemeenschap van Boglio aan de voet van de Alpen in Piëmont. Ze gaan op zoek naar haar, maar de vrouw blijft onvindbaar tot de jonge Martino haar ontdekt in die hut.  

Martino woont nog niet zo erg lang in Boglio. Samen met zijn ouders heeft hij Turijn verlaten omwille van zijn astma. In Boglio voelt hij zich een outcast. Wanneer hij de juf in de hut aantreft, lijkt hij zo aan te voelen dat ze zich wil afzonderen van de wereld en dat ze niet meteen gevonden wil worden terwijl hij de bezorgdheid van de gemeenschap ook begrijpt. Martino gaat haar dan maar geregeld opzoeken en zorgt zo wat voor wat mondvoorraad en gezelschap. In het dorp speculeert men ondertussen over de reden van haar verdwijning: de zelfdoding van Giovanna, een van haar leerlingen. Het meisje deed het niet zo goed op school, ondanks de jufs hulp, en spijbelde vaak omdat ze zich door een ontluikende puberteit anders voelde dan haar medeleerlingen. Haar ouders wisten niet hoe daarmee om te gaan. Terwijl haar moeder Giovanna vooral verwijten maakte, pakte haar vader haar hardhandig aan.
 
We schrijven 1970. Zelfdoding is een taboe en welbevinden van kinderen of volwassen is geen aandachtspunt. Laat Maddalena Vaglio Tanet dat nu net aankaarten in haar Ballade van het bos, haar romandebuut dat vorig jaar genomineerd werd voor de prestigieuze Strega-prijs. In de ‘Toelichting van de auteur’ achteraan de roman contextualiseert Vaglio Tanet haar roman: de plot is haar ingegeven door waargebeurde feiten en een familiegeschiedenis die haar niet loslieten en waarvoor ze heel wat opzoekingswerk heeft gedaan. Toch is Ballade van het bos geen getrouwe weergave van de feiten, maar de fictionalisering ervan waarin delicate topics een plaats krijgen. Vaglio Tanet wil die genuanceerd brengen. Toch maakt dat van Ballade van het bos nog geen beklijvende vertelling. Ze laat de juf eerder stereotiep dichtklappen als een kind en draaft Martino op als de leerling die volwassener is dan wie hem zou moeten vormen.
 
Waar de auteur wel sterk in is, is de manier waarop ze het bos transformeert tot de perfecte setting, een toevluchtsoord voor wie zich onwennig voelt in de maatschappij. De beschrijvingen van het bos vervoeren je, zeker in de wonderlijke vertaling van Manon Smits, die vaart weet te houden in de vertelling. De titel van de vertaling in het Nederlands, Ballade van het bos, is overigens net iets poëtischer dan de originele, Tornare dal bosco, ‘terugkeren uit het bos’. Vaglio Tanet, die literatuurwetenschap studeerde en na wat omzwervingen actief is als literair scout in Amsterdam, weet wat schrijven is, maar zou haar vertellingen nog iets meer diepgang mogen geven. Dat ze met haar debuut werd opgemerkt binnen en buiten Italië houdt beloftes in voor de toekomst.
 
Maddalena Vaglio Tanet: Ballade van het bo, Meridiaan, Amsterdam 2024, 256 p. ISBN 9789493305090. Vertaling van Tornare dal bosco door Manon Smits. Distributie De Wolken

deze pagina printen of opslaan