Vertaald proza
BOEKEN NR. 10, DECEMBER 2024
Mayumi Inaba: Ochtenden in Tokio
door Jo Vanderwegen
Slechts
weinigen zal de naam Mayumi Inaba vertrouwd in de oren klinken. Het is
inmiddels tien jaar geleden dat deze dichteres en romanschrijfster overleed; Ochtenden
in Tokio is haar eerste werk dat in het Nederlands verschijnt. Enkel in
Frankrijk was er de voorbije jaren belangstelling voor haar oeuvre, daar
verschenen al vijf vertalingen van eerder werk. In thuisland Japan was haar
faam in elk geval groter. Zo won ze naast de Kawabata- en Tanizaki-prijzen ook
nog onderscheidingen voor haar dichtwerk en kortverhalen.
Nu is er de afgelopen jaren in de Verenigde Staten en Europa een markt
gecreëerd voor Japanse (en bij uitbreiding Koreaanse) feelgood-boeken.
Ze zijn laagdrempelig geschreven en steevast hebben ze katten, lekker eten of
boeken als onderwerp. Hoewel het genre al langer in Oost-Azië ingeburgerd is,
kan het pas sinds kort op belangstelling in het Westen rekenen. Het vermoeden
is dan ook dat Meulenhoff met Ochtenden in Tokio een graantje heeft
willen meepikken van dit fenomeen – dat blijkt al meteen uit de merkwaardige
vertaling van de titel. De oorspronkelijk Japanse titel (Ochtenden zonder
Mii) klinkt al veel minder feelgood en legt de klemtoon op gemis en
melancholie, toch een behoorlijk andere insteek.
Hoe dan ook, het uitgangspunt
van het boek is erg eenvoudig: de vertelster (wiens leven grotendeels lijkt
samen te vallen met auteur Mayumi Inaba zelf) vindt eind jaren 1970 een kitten
in de buurt waar ze woont en beslist meteen het in huis te nemen – geen
evidentie in het dichtgebetonneerde en dieronvriendelijke Tokio. Voor ze het
weet, begint een deel van haar leven rond de jonge kat te draaien. Hoewel poes
Mii centraal staat in Ochtenden in Tokio, beschrijft Inaba ook hoe haar
leven verandert, welke impact een verhuizing en een scheiding op haar bestaan
heeft. Merkwaardigerwijs blijven echter de voorvallen met Mii toch altijd weer
centraal staan.
Het werk is zeker geen autobiografie waarbij de lotgevallen van de poes
voor verluchting zorgen; die zijn nét de rode draad van het werk – belangrijke
gebeurtenissen in Inaba’s leven krijgen een haast terloopse vermelding. De
zoektocht naar een mogelijkheid om als (jonge) vrouw op eigen benen te kunnen
staan in een land waar de emancipatie serieus achterloopt, is nét het
interessantste en maatschappelijk relevantste thema. Dat is dan meteen ook het
grootste probleem met het boek. Kattenliefhebbers zullen de beschreven zorgen van
Inaba voor haar huisdier zeker delen, of de typische karaktertrekken en
avonturen gemakkelijk herkennen.
Helaas levert dat geen boeiende literatuur op. De échte
thema’s die in het leven belangrijk zijn, worden maar zijdelings aangeraakt.
Bovendien sluit Inaba regelmatig een hoofdstuk af met een ‘gedicht’ waar de
relatie tussen haarzelf en Mii of het fijne leventje van Mii centraal in staan.
Deze tenenkrullende dichtwerkjes zijn verstoken van fraaie woordkeuzes,
meerlagigheid of alle andere eigenschappen die poëzie zo boeiend kunnen maken.
Het is dan ook een raadsel wat deze stukjes zouden moeten toevoegen.
Mayumi Inaba: Ochtenden in Tokio Meulenhoff, Amsterdam
2024. 208 p. ISBN 9789029099295. Vertaling van Mii no inai asa
door Sander Schoen. Distributie Lannoo
deze pagina printen of opslaan