Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 5, MEI 2025

Gideon Samson, Milja Praagman (ill.): Lamelos

door Jan Van Coillie

3+ - Dat Gideon Samson kan verrassen met hoogst originele boeken, bleek al met Zeb. (Gouden Griffel 2019). Hoe verschillend Lamelos ook is, het bezit een vergelijkbare, ‘spannende’ mix van absurditeit en gevoeligheid.  

De gevoelens waar het verhaal rond draait zijn woede, rust, bescherming en vertrouwen. Het begint met woede. Een jongen is ‘zo vreselijk boos’. Hoe boos, dat zie je meteen op de expressieve tekening van Milja Praagman, waarop gezicht en lichaamshouding een en al woede uitstralen. De volgende pagina verrast meteen. De tekst vervolgt ‘dat mijn vader besloot om mij vast te pakken en nooit meer los te laten.’ De tekening laat een krachtig contrast zien tussen het spartelende, schreeuwende kind en de teder omhelzende, glimlachende vader, nog versterkt door het kleurencontrast tussen zwart-groen en geel. Het contrast gaat door bij de worsteling op de volgende prent, maar dan keert alles letterlijk en figuurlijk om. Het kind ligt rustig op vaders buik en borst, in een liefdevolle omhelzing, een rust die nog versterkt wordt door de snuffelende hond. Maar zelfs al is de razernij van top tot teen weggezakt, toch laat zijn vader hem niet los.
 
Dan krijgt het verhaal een wending die absurd lijkt, maar tegelijk aanzet tot nadenken en filosoferen. ‘Nooit meer loslaten’ lijkt het kind onmogelijk. Hoe moet dat dan bijvoorbeeld met plassen en slapen. Dat laatste kan blijkbaar wel, getuige daarvan de illustratie vol tederheid en warmte waarin ze samen in bed liggen. Dan volgt de voor mij sterkste prent, die je zo zou willen inkaderen. In een reeks van vijf tekeningen over een dubbele pagina zie je het kind lopen met zijn vader om hem heen gebogen en gevouwen als een wandelend rad: een ijzersterk beeld voor de combinatie van last en geborgenheid. Ook samen fietsen kan, al gaat ook dat gepaard met humor: de fiets is duidelijk te klein voor zijn vader, net als de speeltuigen op de volgende prent.
 
Dan volgt een nieuwe wending als het kind in een plas stapt. De woede stijgt weer op, zijn vader probeert hem nog krampachtig vast te houden, maar er volgt een ‘BOOOOOOS!’ in grote letters. Het verhaal kantelt dan letterlijk: je moet het boek een kwartslag draaien om de reusachtige vader die zijn kind loslaat helemaal te kunnen zien. Die vader doet meteen denken aan Mijn vader van Toon Tellegen, waaruit het motto komt, vooraan in het boek: ‘Mijn vader tilde mij op, boven zijn hoofd. “Nu ben je groter dan ik,” zei hij. “Let maar op: nu kan je alles.”’
 
Lamelos is niet alleen een eerbetoon aan Tellegens Mijn vader (Querido 1994), een van de mooiste kinderboeken van de voorbije decennia, het is op zichzelf ook een meesterwerkje. Als toemaatje: ook de slotprent met veel schitterend geel vraagt om ingekaderd te worden.
 
Gideon Samson, Milja Praagman: Lamelos, Leopold, Amsterdam 2025, 34 p. : ill. ISBN 9789025888275. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan