Nederlands proza

BOEKEN NR. 6, JUNI 2025

Koen Delbeke: De expressionisten van Zoerle-Parwijs

door Jooris van Hulle

In De expressionisten van Zoerle-Parwijs blikt Koen Delbeke, vertaler Russisch, terug op het kunstenaarscollectief dat ooit, in de jaren 1980 in het dorpje Zoerle-Parwijs, thans een deelgemeente van Westerlo, werkzaam was en in Amsterdam, toentertijd het mekka van het hele kunstgebeuren, het licht van de roem meende te zullen vinden. Delbeke, die in het verhaal een enkele keer bij name wordt genoemd en op die manier het autobiografische karakter van zijn verhaal eventjes in de verf zet, verbindt aan de ideeën over alles wat met kunst te laken heeft, het verhaal van een familiegeschiedenis die weinig fraais te bieden heeft.
 
Kurt, de ik-figuur die het hele relaas doet, wil het koste wat het kost de waarheid achterhalen van wat achter de schermen van kunstenaarsambities heeft meegespeeld. Zijn opa verblijft in een zorgcentrum en zal, zoals wordt aangegeven in het tweede deel van de novelle, nog één keer naar buiten treden als in Amsterdam een retrospectieve zond zijn werk en dat van zijn kompanen van toen wordt opgezet. De vader van Kurt heeft alle schepen achter zich verbrand en zoekt in Phuket nieuwe energie en levenskracht op te doen na de dood van zijn vrouw. Al bij al heeft de vertelling van Koen Delbeke weinig om het lijf, zo voorspelbaar blijft alles mede door de vlakke stijl, die nauwelijks enige verrassing te bieden heeft en die maakt dat de lezer zich echt veel moeite moet getroosten om te blijven doorlezen, verzinkt de tekst langzaam maar zeker in het moeras van de oppervlakkigheid.
 
Aan de hoofdnovelle voegt Koen Delbeke nog twee andere teksten toe. In ‘Noach Eikeblad’  – de naam van het hoofdpersonage kan een verwijzing inhouden naar een  van de schilders uit de eerste tekst – wordt met de nodige sprongen in de tijd en ruimtelijke situering, van Schaarbeek 1988 tot München 2020 -- het verhaal verteld van een leraar/vertaler Russisch die zijn ooit gekoesterde ambities het als kunstenaar waar te maken, heeft moeten opbergen. Centraal erin staat zijn relatie met het Russische meisje Masja, dat na de dood van zijn eerste geliefde Zulfia in zijn leven is verschenen. De totale ontsporing van de personages wordt dan nog eens nadrukkelijk in de verf gezet in de slotnovelle ‘Chartreuzenbos’, met als hoofdfiguur dit keer een prof kunstgeschiedenis die zich na de dood van zijn dochter en zijn vrouw terugtrekt in een bos en daar zijn aspiratie in het spoor te treden van de door hem bewonderde barokschilders. Ook hier blijft het voor de lezer, mede door de losse opbouw van het geheel, gissen naar de uiteindelijke bedoeling die de auteur gehad heeft met het schrijven van dit verhaal. Al bij al bieden de bijna 400 pagina’s van dit debuutboek weinig om over naar huis te schrijven.
 
Koen Delbeke: De expressionisten van Zoerle-Parwijs, Les Iles, s.l. 2024, 380 p. ISBN 9789491545863

deze pagina printen of opslaan